Przełomową postacią w budowaniu tej samoświadomości kościoła był Paweł Apostoł, który sformułował i w 1 Kor przekazał naukę o Kościele widzianym jako ciało Jezusa. Najkrócej można tę Pawłową myśl ująć w formułę: wspólnota Kościoła jest jak ludzkie ciało. Jest szczególnym organizmem, w którym każda komórka, każda część ciała ma do spełnienia określone zadanie, aby ów organizm mógł funkcjonować. Wyjątkowość ciała Kościoła leży w tym, że jego głową, a więc organem kierującym całym organizmem jest Chrystus, zaś wierni są poszczególnymi częściami ciała. Odnosząc się do tej Pawłowej idei przez wieki w teologii utarło się mówić o Kościele jako „mistycznym ciele Jezusa”. Już św. Paweł ma więc świadomość, że Kościół nie jest więc jakąś luźno związanym ze sobą zbiorowiskiem ludzi, którzy mają takie same przekonanie co do idei Boga objawionego w Jezusie Chrystusie, ale jest to żywotnie, organicznie związana wspólnota. Te żywotne więzy, to znaczy takie, bez których zanika życie, istnieją pomiędzy poszczególnymi członkami wspólnoty oraz pomiędzy każdym członkiem wspólnoty a Chrystusem. Ta metafora Kościoła jako ciała Chrystusa akcentuje więc w szczególny sposób jedność Kościoła.