Sprawiedliwy Noe zapowiada jedynego sprawiedliwego zbawcę ludzkości - Jezusa Chrystusa.
Czy ocalenie ludzkości po potopie przez sprawiedliwego Noego zapowiada w jakiś sposób wydarzenia z życia Jezusa Chrystusa?
Jak już zostało wspomniane biblijny obraz nagłego potopu ilustruje nieznany dzień powtórnego przybycia Syna Człowieczego na „końcu świata”. Jezus mówiąc o paruzji w Łukaszowej Ewangelii dokonuje porównania między tym, co „wydarzyło się za dni Noego”, a tym, co stanie się w „dniach Syna Człowieczego” (Łk 17,26). Sformułowanie „dni Noego” wskazuje na czas poprzedzający potop, a więc okres naznaczony upadkiem moralnym ludzkości (Rdz 6,5-7), co skutkowało unicestwieniem wszystkiego. Tylko Noe wraz ze swoją rodziną został wówczas ocalony, gdyż uwierzył Bożej przestrodze, która kazała mu zbudować arkę. W tym kontekście Jezus wskazuje na tragedię pokolenia czasów Noego, które było tak bardzo skoncentrowane na własnej egzystencji (Łk 17,27), a mimo to zlekceważyło znaki zbliżającej się katastrofy. W tym kontekście Chrystus wzywa każdego człowieka, by wykorzystał Boży dar doczesnej egzystencji, przygotowując się do wiecznego życia z Bogiem[20].
Jezus Chrystus, który oddał swoje życie za każdego grzesznika, przyjął na siebie Boży sąd i podobnie jak Noe po potopie, jest Tym, który po swoim zmartwychwstaniu rozpoczyna nowe stworzenie[21]. Wody potopu obmywające z wszelkiego brudu stwórcze dzieło Boga, które pochłaniają ludzkie nieprawości zapowiadają wody chrztu udzielanego w imię Jezusa. Egzegeza patrystyczna we fragmencie Pierwszego Listu św. Piotra, uważanego za część chrzcielnego hymnu lub wyznania wiary (Biblia Jerozolimska) dostrzegała w obecnych tam odniesieniach do Noego figurę Chrystusa, który zstępując do otchłani ogłasza zbawienie przebywającym tam duszom, a także Chrystusa, który na wzór arki ratującej ludzi z potopu ocala człowieka przez obmycie w wodach chrztu: „Bo i Chrystus raz za grzechy cierpiał – sprawiedliwy za niesprawiedliwych – aby was przyprowadzić do Boga. Jego ciało wprawdzie zabito, ale mocą Ducha został przywrócony do życia. Jego mocą poszedł również, aby ogłosić naukę uwięzionym duchom, które niegdyś, za dni Noego, nie okazały posłuszeństwa. Wtedy Bóg czekał cierpliwie, zanim zbudowano arkę, w której tylko nieliczni, to jest osiem osób, zostali zbawieni dzięki wodzie. Teraz zaś przez znak wody zbawia was chrzest, który nie jest obmyciem cielesnego brudu, ale zobowiązaniem wobec Boga do czystego sumienia dzięki Zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa” (1P 3,18-21). Ojcowie Kościoła nazywali Jezusa Chrystusa „prawdziwym Noem, jedynym sprawiedliwym i doskonałym, zbawiającym ludzkość przez swoją śmierć na krzyżu i chroniącym swych synów w nowej arce – Kościele (Klemens I Rzymski, Teofil z Antiochii, Justyn, Ireneusz, Orygenes, Cyryl Jerozolimski, Hilary, Augustyn)”[22]. W ten sposób arka Noego stała się figurą Kościoła, w której każdy człowiek może znaleźć ocalenie przed powodzią zła zalewającego świat[23].
Warto jeszcze wspomnieć o przymierzu, które Bóg zawarł po potopie z Noem oraz z całą ludzkością (Rdz 9,9-11), objawiając swą odkupieńczą miłość, która pragnie zbawienia każdego grzesznika. Pełnię Bożego miłosierdzia urzeczywistnił Jezus Chrystus, który nie przyszedł „powoływać sprawiedliwych, ale grzeszników” (Mt 9,13). Boży Syn jako jedyny sprawiedliwy zgodził się przyjąć krzyż po to, by niesprawiedliwy grzesznik został potraktowany miłosiernie[24]. Bóg bowiem nie chce zniszczenia grzesznika, ale jego zbawienia.
[1] G.J. Wenham, Genesis 1-15, WBC 1, Dallas 1987, s. 159.
[2] R.J. Clifford, R.E. Murphy, Księga Rodzaju, w: R.E. Brown, J.A. Fitzmyer, R.E. Murphy (red.), W. Chrostowski (red. nauk. wyd. pol.), Katolicki komentarz biblijny, Warszawa 2004, s. 22.
[3] J. Jensen, God’s Word to Israel, Collegeville, Minnesota 1988, s. 60.
[4] Epos o Gilgameszu, tł. K. Łyczkowska, P. Puchta, M. Kapełuś, Antologia Literatury Mezopotamskiej, Warszawa 2002 (wstęp X).
[5] G.J. Wenham, Genesis 1-15, s. 159.
[6] A. Boudart, Déluge, w: J. Bajard, M. Defossez, J. Longton, R.F. Poswick, G. Rainotte (red.), Le Dictionnaire Encyclopédique de la Bible, [Turnhout] Brepols 32002, s. 344.
[7] G. Ravasi, Księga Rodzaju (1-11) (z włoskiego przełożył ks. M. Brzezinka), Kraków 1997, s. 130.
[8] H. Gunkel, Genesis (z niemieckiego przełożył M.E. Biddle), Macon, Georgia 1997, s. 60.
[9] A.F. Cambel, M.A. O’Brien, Sources of the Pentateuch: Texts, Introductions, Annotations, Minneapolis 1993, s. 25.
[10] J.W. Rogerson, Genesis 1-11, w: J.W. Rogerson, R.W.L. Moberly, W. Johnstone, Genesis and Exodus, Sheffield 2001, s. 86-88.
[11] J. Jensen, God’s Word, s. 60.
[12] J.L. Ska, Introduction to reading the Pentateuch (z francuskiego przełożyła s. P. Dominique), Winona Lake, Indiana 2006, s. 64.
[13] A. Tronina, Do Hebrajczyków. Słowo zachęty na dni ostatnie, Częstochowa 1998, s. 142.
[14] J. Daniélou, Święci ‹poganie› Starego Testamentu, przekł. ks. K. Fedorowicz, Kraków 2013, s. 48.
[15] A. Paciorek, Ewangelia według świętego Mateusza (14-28). Wstęp. Przekład z oryginału. Komentarz, Tom I/część 2, Częstochowa 2008, s. 478.
[16] R.E. Brown, An Introduction to the New Testament, New York 1997, s. 766.
[17] A. Tronina, Do Hebrajczyków, s. 143.
[18] J. Daniélou, Święci ‹poganie› Starego Testamentu, s. 50-51.
[19] A. Tronina, Do Hebrajczyków, s. 143.
[20] F. Mickiewicz, Ewangelia według świętego Łukasza (12-24). Wstęp. Przekład z oryginału. Komentarz, Tom III/część 2, Częstochowa 2011, s. 241-251.
[21] J. Daniélou, Święci ‹poganie› Starego Testamentu, s. 52.
[22] M. Szram, Jezus Chrystus w zapowiedziach, w: Encyklopedia Katolicka, tom VII, Lublin 1997, kol. 1319.
[23] T. Brzegowy, Pięcioksiąg Mojżesza. Wprowadzenie i egzegeza Księgi Rodzaju 1-11, Tarnów 42002, s. 346.
[24] J. Daniélou, Święci ‹poganie› Starego Testamentu, s. 55-56.