W1918 roku wszystko się zmieniło. – W odradzającej się Polsce istniała instytucja (choć to niezbyt szczęśliwa nazwa), która stanowiła jedność mimo granic między dawnymi zaborami. To był Kościół, ostoja polskości, a jednocześnie wspólnota prowadzona przez pasterzy szczerze oddanych przede wszystkim sprawie zbawienia ludzi i ocalenia ich narodowej tożsamości – mówi ks. Krzysztof Kamieński, dyrektor Archiwum Diecezjalnego w Tarnowie.