Nadzieja zrozpaczonych Jedyna

Drodzy Diecezjanie!

Ku przyszłości możemy kroczyć pewnie tylko wówczas, gdy nie znika nam z horyzontu ostateczny cel życia, którym jest sam Bóg. Nosimy w sobie owo podwójne zakorzenienie: mamy swe korzenie zapuszczone w ziemskiej ojczyźnie, a jednocześnie unoszeni mocą wiary zmierzamy ku wieczności. „Nie bierzcie więc wzoru z tego świata, lecz przemieniajcie się przez odnawianie umysłu, abyście umieli rozpoznać, jaka jest wola Boża: co jest dobre, co Bogu przyjemne i co doskonałe” (Rz 12, 2) – zachęca nas usilnie apostoł Paweł w drugim czytaniu z dzisiejszej Liturgii Słowa. Zaś w tekście Ewangelii Jezus napominając Piotra, wzywa jego i nas do ustawicznej przemiany sposobu myślenia z „ludzkiego” na „Boże”.

Miejscami, które tworzą wyjątkową przestrzeń sprzyjającą przemianie myślenia na bardziej „Boże”, są rozsianie po całej ziemi sanktuaria zarówno Pańskie, maryjne, jak i związane z osobami świętych. Te święte miejsca pulsują siłą Bożej obecności. Na całym świecie, a także w Polsce, zadziwia ogromna liczba sanktuariów zwłaszcza maryjnych. Św. Jan Paweł II stwierdził, że: „Każdy lud, każdy naród, a w niektórych rejonach niemal każde miasto i wieś, mają własne sanktuaria maryjne, małe lub wielkie, głęboko związane z dziejami religijnymi, a niekiedy są niejako domem Matki, wyznaczają etapy postoju i odpoczynku na drodze prowadzącej do Chrystusa” (Modlitwa niedzielna z Papieżem, 5 VII 1987, ORP 8/1987, s. 9). Na obszarze naszej tarnowskiej diecezji znajduje się dwadzieścia pięć sanktuariów maryjnych, a w trzynastu z nich wizerunki Matki Najświętszej zostały ozdobione koronami papieskimi.

W bieżącym roku przypada setna rocznica koronacji łaskami słynącego obrazu Matki Bożej Zawadzkiej. Koronacja miała miejsce 8 września 1920 r. Ten szczególny jubileusz stanowi dla nas dogodną okazję do bliższego poznania zawadzkiego sanktuarium, jego dziejów oraz otaczanego od wielu pokoleń czcią i miłością łaskami słynącego obrazu Matki Bożej.

Historia obecności obrazu w Zawadzie sięga już drugiej połowy XVI wieku. Znajdował się on najpierw na zamku, jako prywatna własność szlacheckiego rodu Ligęzów. Wizerunek zasłynął łaskami, jakich przez wstawiennictwo Maryi doznał zarówno sam ród Ligęzów jak i okoliczni mieszkańcy, dlatego też pod koniec XVI wieku wybudowano drewniany kościółek, aby w ten sposób umożliwić wiernym dostęp do cudownego obrazu.

W połowie XVII wieku Ligęzowie pod wpływem dynamicznie rozwijającego się kultu Matki Bożej Zawadzkiej podjęli inicjatywę wzniesienia murowanej świątyni, by mogła pomieścić stale zwiększającą się liczbę przybywających pielgrzymów. Świadectwa na temat wielu cudów oraz łask otrzymanych za przyczyną czczonej w Zawadzie Matki Bożej sprawiły, że już w roku 1654 biskup krakowski Piotr Gembicki zaświadczył, że Jej obraz jest rzeczywiście łaskami słynący.

Znamienny dla rozwoju kultu Matki Bożej Zawadzkiej był rok 1831, kiedy to w poddębickich wioskach wybuchła epidemia cholery. Jej ofiarami stały się setki ludzi, sama jednak Zawada – jak podają świadectwa historyczne – nie ucierpiała zbytnio od szalejącej zarazy – zmarło bowiem tylko kilka osób. Fakt ten jednoznacznie odczytano jako wyraz niezawodnej opieki Matki Bożej i Jej macierzyńskiej troski o swój lud.

Fakt doznawania przez licznych ludzi łask za przyczyną Matki Bożej Zawadzkiej sprawił, że zostały podjęte działania prowadzące w kierunku koronacji obrazu papieskimi koronami. W roku 1913 watykańska Kapituła św. Piotra wydała orzeczenie zawierające zgodę na ukoronowanie zawadzkiego wizerunku koronami na prawie papieskim. Jednak w wyniku wybuchu I wojny światowej uroczystości koronacyjne mogły odbyć się dopiero po siedmiu latach – 8 września 1920 roku.

Niestety już trzy lata po koronacji obrazu w Zawadzie, miała miejsce kradzież złotych koron zdobiących skronie Dzieciątka Jezus i Jego Matki. W celu przebłagania za popełnione świętokradztwo oraz w intencji odnalezienia koron rozpoczęto nowennę do Matki Bożej. Już w siódmym dniu nowenny dotarła do Zawady wiadomość, że korony zostały odnalezione – były porzucone w pudełku w zaroślach. Rekoronacja obrazu dokonała się 20 lipca 1924 roku, kiedy w Zawadzie zwyczajowo obchodzony jest odpust z okazji wspomnienia Matki Bożej Szkaplerznej.

Kościół bardzo docenia znaczenie i rolę sanktuariów w życiu religijnym wiernych. Sanktuaria są znakiem tęsknoty człowieka za Bogiem. Psalm z dzisiejszej Liturgii Słowa wyraża głębokie pragnienie doświadczenia Boga: „Boże mój, Boże, szukam Ciebie i pragnie Ciebie moja dusza. (…) Oto wpatruję się w Ciebie w świątyni, by ujrzeć Twą potęgę i chwałę” (Ps 63).

Tysiące pielgrzymów wyruszają w drogę, by osobiście doświadczyć wyjątkowej mistyki miejsc, jakimi są sanktuaria. Stając w nich, wyczuwa się nade wszystko Bożą obecność oraz potężne nasączenie modlitwą, duchowością, świętością sprawowanej liturgii i sakramentów. Jakże przejmujące jest doświadczenie, kiedy klękamy, aby przejść na kolanach wokół nastawy ołtarzowej z cudownym wizerunkiem. Nasze kolana podążają torem wyżłobionym przez kolana niezliczonej rzeszy ludzi, którzy przed nami modlili się w tym miejscu. Idziemy dosłownie po ich śladach, zostawiając nasze własne.

Pomimo kryzysów wiary, jakie współcześnie drążą ludzi, wielu nadal chętnie pielgrzymuje do miejsc świętych. Wyruszają do nich powodowani ukrytą tęsknotą za Bogiem, poszukiwaniem wewnętrznego pokoju, ciszy i odpoczynku. Pragną umocnić swą relację z Bogiem, z drugim człowiekiem i samymi sobą. Poszukują siły do nawrócenia, które nieraz za sprawą dobrze odbytej spowiedzi w sanktuarium uwalnia z ogromnego ciężaru grzechów, wlewa w serce zdroje nadziei i napełnia je nieznaną dotąd radością. Jakże wymowne są łzy szczęścia u ludzi, którzy za sprawą sakramentu pokuty i pojednania odzyskali prawdziwą wolność dzieci Bożych.

  Zawadzkie sanktuarium. arch. ks. Pawła Nowaka

Sanktuaria stanowią też szczególne miejsce do ewangelizacji. Przybywają bowiem do nich nie tylko pątnicy, ale i turyści poszukujący pereł kultury i sztuki. Otwarte podejmowanie tych osób, odpowiednie objaśnienie znaczenia chrześcijańskich zabytków, a także bogactwa tradycji i pobożności, może doprowadzić ich do głębszego otwarcia się na Boże działanie. Piękno zapisane w zabytkach sztuki sakralnej zawsze stanowiło istotną pomoc w kontemplacji Bożego piękna.

Gorąco zachęcam Was, drodzy Diecezjanie, do rodzinnego pielgrzymowania do sanktuariów, zwłaszcza naszych diecezjalnych, które choć znajdują się blisko, to jednak dla wielu diecezjan mogą pozostawać mało znane. Takie pielgrzymowanie stanowi z jednej strony swoistą katechezę, gdyż pozwala poznawać miejsca święte wraz z ich historią, a z drugiej strony stwarza szansę członkom rodziny na wspólne spędzanie czasu, aktywny odpoczynek i umocnienie wzajemnych relacji. Nawiedzanie sanktuariów jest godnym polecenia sposobem spędzania wolnego czasu.

Drodzy Diecezjanie!

Matka Boża w sanktuarium w Zawadzie bywa nazywana „Nadzieją zrozpaczonych Jedyną”. Kiedy zawodzą ludzkie nadzieje, wówczas Maryja jawi się jako „Nadzieja zrozpaczonych Jedyna”, niosąca Bożą pomoc wszystkim szukającym u Niej wsparcia. Księga łask prowadzona w sanktuarium zawadzkim świadczy o tym, że u stóp Matki Bożej modlący się zostali wysłuchani w rozmaitych potrzebach.

Drążący Polskę i świat poważny kryzys spowodowany panującą pandemią, a także o wiele poważniejszy kryzys duchowy i moralny, jaki od lat trawi współczesną ludzkość, powinny nas jeszcze mocniej zwrócić ku Bogu i ku Jego Matce, która sama będąc niepokalana żadnym grzechem jest dla nas zwiastunką prawdziwej wolności, znakiem nadziei i pociechy.

Zawierzając się opiece Matki Bożej i ufając w Jej pomoc, z nadzieją rozpoczniemy na nowo od września prace związane z V Synodem naszej diecezji. Wraz z dzisiejszą niedzielą powracamy do Niedziel Synodalnych, a także do wznowienia spotkań Parafialnych Zespołów Synodalnych, oczywiście przy konieczności zachowania odpowiednich środków ostrożności i przestrzeganiu zasad sanitarnych. W obliczu zaistniałej sytuacji trudno ocenić, kiedy i w jakiej formie będzie możliwe zorganizowanie Sesji Plenarnej. Niemniej jednak ważne jest intensywne przygotowywanie dokumentów synodalnych. Osobiście jestem wdzięczny Bogu, że nie zakończyliśmy tego Synodu przed epidemią, lecz jesteśmy w jego trakcie, dostrzegając w sposób bardziej wyrazisty, czego pragnie od nas Duch Święty przemawiający do tarnowskiego Kościoła nie tylko w kontekście zarazy, ale także innych bardziej znaczących wyzwań. Gorąco proszę wszystkich o wytrwałą modlitwę w intencji V Synodu, zwłaszcza przez orędownictwo Matki Najświętszej.

Na zawadzkim obrazie Maryja Królowa jawi się nam przede wszystkim jako czuła Matka, która płaszczem opieki pragnie otaczać wszystkie przychodzące do Niej dzieci. Ona również niejako podaje nam swoimi rękoma Chrystusa i pragnie byśmy Go przyjęli z miłością.

Głowna uroczystość jubileuszu 100-lecia koronacji tego łaskami słynącego obrazu odbędzie się w niedzielę 13 września br. Niestety z powodu panującej pandemii niemożliwe będzie pielgrzymowanie dużej liczby wiernych z terenu całej diecezji, dlatego też bardzo gorąco zachęcam Was do duchowego pielgrzymowania, a także do nawiedzania pobliskich Wam sanktuariów.

Na owocne przeżywanie tego jubileuszu, a także pielgrzymowanie do różnych sanktuariów maryjnych, z serca udzielam pasterskiego błogosławieństwa.

† Andrzej Jeż
BISKUP TARNOWSKI

Tarnów, 22 sierpnia 2020 r., w liturgiczne wspomnienie Najświętszej Maryi Panny, Królowej