Sprawozdanie z prac V Synodu Diecezji Tarnowskiej

Ksiądz Piotr Cebula - sekretarz V Synodu Diecezji Tarnowskiej w czasie ostatniej sesji plenarnej przedstawił sprawozdanie z przebiegu prac synodu. Publikujemy jego treść.

Sprawozdanie z prac
V Synodu Diecezji Tarnowskiej

Okres przygotowawczy

Biskup Tarnowski Andrzej Jeż po indywidualnym i wspólnotowym rozeznaniu znaków czasu i po konsultacjach z Radą Kapłańską, w liście na I Niedzielę Adwentu 2016 r. zapowiedział otwarcie kolejnego Synodu w historii diecezji tarnowskiej. Po IV Synodzie obradującym w latach 1982-1986, którego hasłem przewodnim były słowa Ad imaginem ecclesiae universalis (LG, 23), kolejny Synod miał być przeżywany pod hasłem Kościół na wzór Chrystusa (EG, 23).

14 grudnia 2016 r. Biskup Tarnowski oficjalnie zwołał V Synod Diecezji Tarnowskiej, rozpoczynając jego okres przygotowawczy. Powołana została Komisja Przygotowawcza oraz jej sekretariat. Przewodniczącym Komisji Przygotowawczej mianowany został Biskup Leszek Leszkiewicz, biskup pomocniczy diecezji tarnowskiej. Komisja ta odbyła w sumie 11 posiedzeń.

Okres, który się rozpoczął, był czasem intensywnych konsultacji diecezjalnych, zbierania opinii, głosów, sugestii oraz „określenia pytań, które ojcowie synodalni przedstawią na synodzie”. Komisja Przygotowawcza podzielona na 11 Zespołów opracowała w oparciu o Dokumenty Kościoła powszechnego i partykularnego oraz o wyniki tej konsultacji Dokument Końcowy Okresu Przygotowawczego. Tekst ten, wraz z celami Synodu wyznaczonymi przez Biskupa Tarnowskiego, był punktem wyjścia dla planowanych prac Komisji Synodalnych.

Członkowie Komisji Przygotowawczej udali się ponadto do wszystkich dekanatów w diecezji, aby poprzez spotkania z przyszłymi Parafialnymi Zespołami Synodalnymi, przygotować całą diecezję do prac w Okresie Głównym. W ramach dekanatów odbyły się także spotkania dla kapłanów, których celem było wyjaśnienie, czym jest Synod oraz przedstawienie planu działań w jego ramach. Zagadnienia te podejmowano także na kongregacjach kapłańskich, spotkaniach dla osób konsekrowanych, w programach formacyjnych dla ruchów i stowarzyszeń działających w diecezji, spotkaniach dla doradców życia rodzinnego, wspólnot o charyzmacie rodzinnym oraz wielu innych obszarach duszpasterskich. W okresie przygotowawczym opracowano m. in. modlitwę w intencji Synodu, hymn, logo, regulamin Synodu i regulamin Sesji Plenarnych, stronę internetową, profile w mediach społecznościowych.

W tym okresie diecezja podejmowała wiele inicjatyw, które miały na celu podkreślenie konieczności stałej modlitwy w intencji Synodu[3] i zachęcenie do niej, aby przede wszystkim rozpocząć od słuchania, co Duch Święty mówi do Kościoła w Tarnowie. Od samego początku codzienną modlitwę w intencji Synodu podjęło m. in. wiele Zgromadzeń Zakonnych, posługujących na terenie diecezji oraz diecezjalne radio a wraz z nim liczni diecezjanie.

Okres główny

Tak duchowo i strukturalnie przygotowana diecezja tarnowska weszła w Okres Główny Synodu, który rozpoczął się 21 kwietnia 2018 r. od uroczystej Inauguracji w Katedrze. Na to dzieło Papież Franciszek udzielił pasterskiego błogosławieństwa, odpowiadając tym samym na prośbę Biskupa Tarnowskiego wyrażoną w telegramie z 23 stycznia 2018 r. W swoim liście Ojciec Święty błogosławiąc pracom Synodu wyraził nadzieję, że „[…] oczekiwana odnowa pogłębi więzy jedności między pasterzami diecezji a kapłanami i wiernymi, umocni rodziny, uaktywni życie parafii i upowszechni dzieło ewangelizacji. Niech utwierdzi wszystkich w duchu wiary, obudzi pragnienie dążenia do świętości i ożywi świadomość przynależności do Kościoła powszechnego oraz łączności z Następcą Świętego Piotra”.

Od Inauguracji pracę rozpoczęła Komisja Główna Synodu, Sekretariat oraz 12 tematycznych Komisji Synodalnych wraz z szeroką grupą konsultorów powołaną przez przewodniczących poszczególnych Komisji. Niecały rok później została powołana dodatkowa 13 Komisja Synodalna. Komisja Główna spotkała się w sumie 50 razy. Komisje Synodalne spotykały się zasadniczo co dwa miesiące, niektóre z nich jednak o wiele częściej. Działanie Synodu w poszczególnych dekanatach animowali kapłani - dekanalni relatorzy synodalni, wspomagani przez świeckich reprezentantów wybranych przez parafie dekanatu. W każdej parafii został zawiązany przynajmniej jeden Parafialny Zespół Synodalny, który spotykał się regularnie co miesiąc.

Od samego początku założeniem działania tych Zespołów, była idea reprezentowania całej wspólnoty parafialnej. Dzięki temu Parafialny Zespół Synodalny miał dzielić się na comiesięcznych spotkaniach opiniami, sugestiami i propozycjami całej parafii oraz podejmować nad nimi dyskusję. Zespół ten odpowiadał także co miesiąc na pytania konsultacyjne, które wysyłały poszczególne Komisje Synodalne, pracujące nad danymi zagadnieniami. Odpowiedzi były zbierane przez sekretarza Zespołu i przesyłane do relatora, który sporządzał z nich syntezę. Relator przekazywał ją następnie do Sekretariatu Synodu, który sporządzał syntezę diecezjalną i przesyłał ją do Komisji Głównej. Ten sposób działania angażował całą diecezję w dzieło Synodu, zapewniając twórczą komunikację pomiędzy pracą Komisji Synodalnych a realiami życia parafialnego diecezji. Ponadto dla członków Parafialnych Zespołów Synodalnych każde comiesięczne spotkanie było formacją ku głębszemu rozumieniu Kościoła i kwestii z nim związanych, tworząc tym samym przestrzeń do przyszłej recepcji statutów synodalnych.

Okres Główny Synodu został przez Biskupa Andrzeja Jeża podzielony na trzy zasadnicze etapy, w czasie których podjęto konsultacje i dyskusje o rodzinie, parafii i ewangelizacji. Aby ukazać istotę synodowania, czyli rozpoczynanie wszelkiej dyskusji, konsultacji, słuchania siebie nawzajem od słuchania najpierw Ducha Świętego, rozpoczęto comiesięczne celebrowanie Niedziel Synodalnych w każdą ostatnią niedzielę miesiąca, podczas której była głoszona homilia rozwijająca wyznaczony temat synodalny. Tak przeżywanych niedziel było w sumie 52. Pojęto także comiesięczny cykl artykułów w „Tarnowskim Gościu Niedzielnym”, które wyjaśniały aktualnie rozważany temat. Wprowadzeniem w głębię tego czasu były także rekolekcje synodalne dla kapłanów z kard. Luisem Antonio Tagle w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie. Ukazaniem czym jest Synod, było także przeprowadzone w Tarnowie Forum Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich poświęcone tej tematyce.

W roku poświęconym rodzinie Komisja Małżeństw i Rodzin rozwijała ideę współpracy wszystkich wspólnot o charyzmacie małżeńskim i rodzinnym, promując ją pod hasłem „Rodzina Wspólnot” m. in. na Diecezjalnym Święcie Rodziny w Starym Sączu i wydając informatory, które podczas wizyty duszpasterskiej trafiły do każdej rodziny w diecezji. Podobną inicjatywę, przekazania odpowiednich folderów podczas wizyty duszpasterskiej, podjęła rok później Komisja ds. Dzieci i Młodzieży. W radiu RDN Małopolska i RDN Nowy Sącz emitowany był cykl audycji prezentujący wszystkie wspólnoty o charyzmacie rodzinnym działające w diecezji. Poprzez kanały diecezjalnej młodzieżowej telewizji Synaj.tv, były publikowane także adwentowe rekolekcje synodalne dla rodzin, filmy o wspólnotach rodzinnych, spoty ukazujące ideę synodowania i zachęcające do uzupełnia ankiet synodalnych, sporządzanych przez Komisje Synodalne.

W Okresie Głównym miało miejsce wiele spotkań dla różnych grup, ruchów i stowarzyszeń, na których przedstawiano aktualny stan prac oraz konsultowano opracowywane dokumenty. W takich spotkaniach brała udział m. in. Rada Kapłańska, Diecezjalna Rada Duszpasterska, kapłani na kongregacjach kapłańskich, klerycy, osoby konsekrowane, doradcy życia rodzinnego, Akcja Katolicka, Stowarzyszenie Rodzin Katolickich, organiści, katecheci, seniorzy, Duszpasterstwo Osób Głuchoniemych, dekanalni duszpasterze nauczycieli, dziennikarze, dekanalni wizytatorzy religii, dekanalni duszpasterze małżeństw i rodzin, dziekani, wicedziekani, uczestnicy Młodzieżowego Forum Młodzieży, uczestnicy XI Forum Formacyjnego, Stowarzyszenie ojców w obronie dzieci i integralności rodziny, nadzwyczajni szafarze Komunii Świętej, doradcy odpowiedzialni za parafialne poradnie rodzinne, Wspólnota Domowego Kościoła.

Zwieńczeniem poszczególnych etapów szerokich konsultacji diecezjalnych były zawsze Sesje Plenarne, których z Inauguracją i zakończeniem Synodu było dziewięć. Podczas Sesji każdy mógł zabrać głos w dyskusji, przedstawić swoje propozycje lub uwagi oraz zagłosować za przyjęciem lub odrzuceniem przedstawianego przez daną Komisję Dokumentu. Do uczestnictwa w tych wydarzeniach byli zobowiązani, na mocy przepisów prawa kanonicznego oraz złożonej przysięgi, wszyscy Członkowie Synodu, których grono liczyło 430 osób na rozpoczęciu prac i 429 osób na ich zakończeniu.

Planowany uprzednio trzyletni czas trwania Okresu Głównego Synodu korespondujący z trzema wyznaczonymi obszarami rodzina – parafia - ewangelizacja, w obliczu obiektywnych trudności wynikających z czasu pandemii, przedłużył się. Po zakończeniu pandemii poszczególne gremia synodalne powróciły do stacjonarnych spotkań i kontynuowały podjęte zadania.

Końcowy etap Okresu Głównego przypadł na czas zaproszenia całego Kościoła powszechnego do włączenia się w Synod Biskupów (2021-2023). Konsultacje diecezjalne w ramach Synodu  o synodalności decyzją Biskupa Tarnowskiego, zostały włączone w trwający V Synod Diecezji Tarnowskiej[8]. Wnioski wypracowane w Okresie Przygotowawczym i Okresie Głównym V Synodu znalazły więc odzwierciedlenie w odpowiedziach na 10 kwestii watykańskich, przesłanych do Konferencji Episkopatu Polski jako Synteza diecezjalna.

Ósma Sesja Plenarna na której podejmowano dyskusję i głosowanie nad dokumentami odbyła 10 grudnia 2022 r. w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie. Zostały na niej przyjęte ostatnie dwa dokumenty, procedowane w czasie Synodu, co pozwoliło rozpocząć redakcję uchwał synodalnych dokonywaną przez Biskupa Tarnowskiego, jako jedynego ustawodawcy synodalnego. 

Redakcja końcowa

21 grudnia 2022 r. w Domu Biskupim odbyło się pierwsze posiedzenie Zespołu Redakcyjnego Synodu. Od tego czasu do oficjalnego zakończenia Synodu Zespół w czteroosobowym składzie, zawsze razem z Biskupem Tarnowskim, spotkał się na 32. zasadniczo całodniowych posiedzeniach. Owocem tej pracy jest Dokument Końcowy V Synodu Diecezji Tarnowskiej przedstawiony Biskupowi do podpisu. Od dzisiejszej promulgacji każdy będzie mógł zapoznać się z jego zapisami w czytelni Biblioteki Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie. Dokumenty synodalne ukażą się drukiem w styczniu 2024 r. W niedługim czasie zostaną wydane także dokumenty wykonawcze w postaci regulaminów, instrukcji oraz statutów instytucji i organizacji diecezjalnych. Wejście w życie statutów synodalnych jako prawa diecezjalnego określa dekret Biskupa Tarnowskiego zamykający V Synod i promulgujący jego uchwały.

Podziękowania

W imieniu całego Sekretariatu Synodu i swoim własnym pragnę gorąco podziękować wszystkim, którzy przez te lata z wielką odpowiedzialnością, zaangażowaniem oraz zwykłą ludzką życzliwością, szanującą podejmowane działania, współpracowali z Sekretariatem Synodu oraz chętnie i bezinteresownie odpowiadali na prośbę o pomoc w kwestiach merytorycznych, prawnych oraz organizacyjnych.

Serdecznie za wszystko dziękuję.

Ks. dr Piotr Cebula
Sekretarz V SDT