Tekst biblijny
Posiadamy kopie tekstów oryginalnych, wśród których znajdują się odpisy prawie bezpośrednie.
Język grecki
Język grecki należy do rodziny języków indoeuropejskich, która to rodzina zapożyczyła pismo od Fenicjan. Do końca XIX w. sądzono, że greka biblijna jest językiem różnym od greckiego. Odkrycie wielu papirusów greckich pokazało, że zarówno tłumacze Septuaginty jak i autorzy Nowego Testamentu korzystali z języka powszechnie używanego w okresie od III w. przed Chr. do II w. po Chr. Podobnie jak rozkwit państwa Perskiego spowodował rozkwit języka aramejskiego, tak język grecki swoją powszechność zawdzięcza podbojom Aleksandra Wielkiego. Jego podboje sprawiły, iż powstało w końcu IV w. przed Chr. imperium helleńskie obejmujące cały Bliski Wschód, w którym rozwijała się kultura helleńska i język grecki. Język ten określa się jako dialekt „koine” – tzn. język wspólny.
Język grecki koine jest językiem powstałym na bazie dialektu attyckiego wzbogaconego o słownictwo jońskie, a także o rozmaite semityzmy i latynizmy. Jest to język nie tylko Greków rozproszonych w całym basenie Morza Śródziemnego i na Bliskim Wschodzie, ale wszystkich ludów poddanych wpływom kultury helleńskiej, a także wszystkich klas społecznych. W „koine” nie ma języka klas wykształconych i języka prostego ludu – wszyscy mówią jednym językiem.
Język grecki posiada czasowniki wyrażające czas teraźniejszy, przyszły i przeszły. Posiada również formy tzw. aorystu, wyrażające czynność zamkniętą, punktualną, oraz perfectum, wyrażający czynność przeszłą mającą skutki w teraźniejszości. Język ten posiada również odmiany rzeczownika i przymiotnika przez przypadki. Wszystko to sprawia, iż język ten stał się dobrym narzędziem do precyzyjnego wyrażania myśli i uczuć. Zachowane do dzisiejszych czasów kodeksy biblijne z IV i V w. po Chr. zostały napisane wielkimi literami, tzw. majuskułą (łac.: major – większy), lub uncjałą (łac.: uncia – cal, pierwotne wielkość litery). Teksty biblijne napisane wielkimi literami (uncjałami lub majuskułami), były pisane pismem ciągłym, bez odstępów między wyrazami oraz bez akcentów i przydechów. Od ok. 800 roku pojawia się pismo minuskułowe, małoliterowe.
[1] Zob. Z. Ziółkowski, Spotkania z Biblią, Poznań 1971, s. 77n.
[2] Zob. A. Tronina, Tekst Pisma Świętego, w: Wstęp ogólny do Pisma Świętego, s. 151.
[3] Zob. szerzej: T. Jelonek, Wprowadzenie w świat Biblii, Kraków 1992, s. 58n.; M. Peter, Tak mówi Bóg. Ogólne wiadomości o Piśmie Świętym, s. 7nn.
[4] Zob. W.W. Hallo, Pismo w starożytności, w: Słownik Wiedzy Biblijnej, red. B.M. Metzger, M.D. Coogan, Warszawa 1999, s. 597n.
[5] Nie znaleziono jednak w Izraelu żadnych inskrypcji w skale, co było zjawiskiem powszechnym w krajach sąsiadujących. Wyjątkiem jest napis wyryty w kanale Ezechiasza z ok. 700 r. przed Chr. Według niektórych komentatorów taki brak zabytków pisarskich wykonywanych na kamieniach, może być świadectwem, iż Żydzi bali się naśladować pisma kamiennych tablic; zob. A. Tronina, Tekst Pisma Świętego, s. 152.
[6] Obecnie większa część ze zniszczonej steli znajduje się w muzeum w Luwrze. Zob. A. Gądecki, Archeologia biblijna, Gniezno 1994, t. 1, s. 312-313.
[7] Taką nazwę nosiło także miasto – dziś w środkowym Libanie, na wybrzeżu Morza Śródziemnego – które słynęło z handlem papirusem.
[8] Nakaz używania skór pochodzących z „czystych” zwierząt był nakazem Talmudycznym Meg 1,9.
[9] Zob. A. Tronina, Tekst Pisma Świętego, s. 151.
[10] Nazwa tego języka wywodzi się od miasta Akkad, które leży opodal dzisiejszego Bagdadu. O mieście tym wspomina księga Rodzaju Rdz 10,10. Język akkadyjski zastępuje ok. 1900 roku przed Chrystusem język Sumerów i był językiem obowiązującym na całym wschodzie przez okres drugiego tysiąclecia.
[11] Zob. T. Jelonek, Wprowadzenie w świat Biblii, Kraków 1992, s. 24n.; 58n.
[12] Zob. J. Milik, Dziesięć lat odkryć na Pustyni Judzkiej, Warszawa 1968, s. 23n.
