Portret Polaka

ks. Zbigniew Wielgosz ks. Zbigniew Wielgosz

publikacja 13.02.2021 14:03

Rok 2021 został ustanowiony w Nowym Sączu Rokiem Bolesława Barbackiego. Jego życiową aktywnością można by obdzielić co najmniej kilka osób. Dla nas współczesnych może być inspiracją do społecznej aktywności.

Autoportret Barbackiego. Fragment obrazu ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu. Autoportret Barbackiego. Fragment obrazu ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu.
ks. Zbigniew Wielgosz /Foto Gość

Strażnikiem pamięci o Bolesławie Barbackim jest Fundacja Nomina Rosae. - Od kilku lat staramy się pamiętać o miejscu egzekucji malarza w Biegonicach. Najpierw jeździliśmy tam sami, później z przedstawicielami Urzędu Miasta, a rok temu dołączyli do nas reprezentanci Małopolskiego Centrum Kultury Sokół, i oczywiście najbliższa rodzina Barbackiego, która żyje w Nowym Sączu - mówi dr Maria Molenda.

W 2018 roku według jej scenariusza powstał fabularyzowany dokument „Portret Polaka” o Bolesławie Barbackim w reżyserii Barbary Szewczyk, dostępny na YT. W 2019 roku został zorganizowany I Plener Malarski im. Bolesława Barbackiego.

Zobaczcie film "Portret Polaka":

Portret Polaka
Filmoteka Małopolska

- Kiedy zaczęłam mówić, że zbliża się rok ważnych rocznic, 130. urodzin i 80. śmierci malarza, to muszę powiedzieć, że nikt o nich nie pamiętał. Udało się jednak przekonać włodarzy miasta, którzy ustanowili 2021 rok Rokiem Bolesława Barbackiego - mówi pani Maria. Z inicjatywy fundacji powstał album prezentujący dzieła malarskie Barbackiego, które sfotografował Piotr Droździk. Ma się ukazać jeszcze w lutym.

- Zastanawiające jest to, że postać Bolesława Barbackiego została tak zapomniana. Co prawda jest szkoła jego imienia, jest sala jego imienia w Sokole, jest ekspozycja w Muzeum Okręgowym, a mimo to Bolesław Barbacki nie istnieje w świadomości zwłaszcza młodych ludzi, którzy nie mają w szkole dobrej edukacji na temat lokalnej historii. Kiedy robiliśmy wystawę o życiu sądeczan pod okupacją niemiecką, wśród setek młodych osób, które oprowadzałam, zaledwie trzy wiedziały o Barbackim. To był dla mnie sygnał, żeby przywrócić jego osobę pamięci młodych pokoleń mieszkańców miasta tworząc narzędzia, które mogłyby posłużyć nauczycielom, uczniom, wszystkim, w odkryciu na nowo postaci Bolesława Barbackiego. Dlatego powstał film, który tak zafascynował uczennice Liceum OO. Jezuitów, że postanowiły zorganizować konkurs o Barbackim dla całego miasta. Jeśli młodzi się nie dowiedzą o swojej historii, to wyrośnie pokolenie bez korzeni, któremu trudno się będzie nie tylko identyfikować z miejscem życia, ale i angażować w jego zmianę tak, jak to robił Barbacki i wielu innych sądeczan - podkreśla pani Maria.

O Barbackim przypomina jego profil społecznościowy na FB:

Bolesław Barbacki, "Autoportret z paletą malarską", 1915 r., własność prywatna. Młody artysta, trzy lata po zakończeniu...

Opublikowany przez Bolesława Barbackiego Niedziela, 10 stycznia 2021

Aktywnością Bolesława Barbackiego można by obdzielić kilka co najmniej osób. Wybitny sądeczanin urodził się 10 października 1891 roku. Wychował się w wielodzietnej kochającej się rodzinie, której oddał całe swoje życie nie zakładając własnej. Po zdaniu matury został przyjęty na Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie, którą ukończył pod kierunkiem Teodora Axentowicza. Jednocześnie studiował przez rok filozofię, a później prawo, które ukończył z dyplomem prawnika, choć w zawodzie tym nigdy nie pracował. Po powrocie ze studiów do Nowego Sącza uczył rysunku w gimnazjum żeńskim. Dla poznania współczesnych kierunków malarskich jeździł za granicę, blisko rok spędził w Paryżu spotykając się z aktualnymi trendami w sztuce, a także spędzając czas na kopiowaniu starych mistrzów w paryskim Luwrze. Był założycielem, dyrektorem i nauczycielem Szkoły Przemysłowej Żeńskiej Towarzystwa Szkół Ludowych w Nowym Sączu, która kształciła dziewczęta z ubogich rodzin z regionu Sądecczyzny w zawodzie krawieckim. Dla absolwentek szkoły założył Wytwórnię Przemysłową, by dać dziewczętom szansę rozwoju zawodowego i pracy. Współorganizował w mieście Towarzystwo Dramatyczne przy Sokole, które wystawiało z rozmachem sztuki teatralne. Barbacki był nie tylko reżyserem, ale i aktorem, charakteryzatorem, kostiumografem i scenografem. Prezesował sądeckiemu Sokołowi, w którym zgromadził pokaźną bibliotekę. Dbał o rozwój sportu w Nowym Sączu. Z jego inicjatywy i według jego projektu powstał stadion sokoli, jeden z największych w Małopolsce. Cała ta monumentalna  aktywność przypadła na lata międzywojenne.

Malarz ma również profil na Instagramie:

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Post udostępniony przez Bolesław Barbacki (@barbackibol)

Kiedy wybuchła II wojna światowa, nie chciał opuścić miasta. Ratował przed zniszczeniem księgozbiór Sokoła, być może pomagał w kolportowaniu materiałów konspiracyjnych. Kat Sądecczyzny Heinrich Hamann kazał go aresztować w lutym w 1941 roku. Barbacki został dotkliwie pobity, był torturowany, stracił kilka zębów, ale z więzienia został wypuszczony na wolność. Jak się później okazało na bardzo krótko, bo w sierpniu 1941 roku znów trafia do więzienia. 21 sierpnia 1941 roku został rozstrzelany razem z 43 innymi zakładnikami w Biegonicach. Miał zaledwie 50 lat…


O wielkim patriocie, społeczniku i malarzu będziemy pisać w numerze "Gościa Tarnowskiego", który ukaże się 21 lutego. Sylwetkę i dzieła Barbackiego będziemy również przypominać na naszej stronie w związku z trwającym jego rokiem.