Chodzący w świetle pomyślcie o tych, którzy za was polegli. Taki napis widnieje na cmentarzu wojennym nr 269 w Niwce koło Radłowa, na którym spoczywa 27 żołnierzy poległych w 1914 i 1915 roku.

W Pleśniej odbyła się 4 listopada konferencja "Ślady Wielkiej Wojny w krajobrazie Powiatu Tarnowskiego. Legiony - cmentarze wojenne - dziedzictwo II". Była ona kontynuację tematu zeszłorocznej konferencji, której owoce zostały wydane w publikacji ”Dziedzictwo Wielkiej Wojny w krajobrazie oraz pamięci”. – Nasza konferencja, na której gościmy zarówno znawców tematu, jak i ludzi zainteresowanych historią, w tym uczniów naszych szkół, ma wymiar naukowy i popularyzatorski – mówi Ryszard Stankowski, zastępca wójta gminy Pleśna.

W publikacji z zeszłorocznej konferencji zebrano szkice o powstawaniu Legionów, o służbie wojskowej, która była postrzegana jako przejaw patriotyzmu wśród młodzieży, o działaniach armii austro-węgierskiej na terenie dzisiejszej gminy Pleśna, o bitwie pod Łowczówkiem, wreszcie także o cmentarzach, o trosce o groby żołnierskie i o kultywowaniu pamięci, o ludziach i wydarzeniach, do której wielką uwagę przywiązuje gmina Pleśna, powiat tarnowski, jak i Województwo Małopolskie.

- May mamy na swoim terenie, terenie naszej gminy aż 20 cmentarzy z I wojny światowej. To jest potężne dziedzictwo, wyzwanie i zobowiązanie – przypomina Józef Knapik, wójt gminy Pleśna. 
gminy o Gustwie Łowczowskim

- Losy cmentarzy wojennych były różne. Najpierw w wielkim trudzie i poszanowaniu dla godności poległego żołnierza zaprojektowane i wzniesione przez znakomitych architektów. Przyszedł jednak na cmentarze czas zapomnienia, często dewastacji. Dziś dzięki instytucjom i ludziom zwrócono tym szczególnym miejscom pierwotny wygląd między innymi po to, aby te materialne ślady mówiły do nas i przestrzegały przed tragedią wojny. Staramy się w różny sposób, także przez tę konferencję, wypełniać nasze zobowiązania do zachowania pamięci o ludziach, wydarzeniach i miejscach – dodaje wójt Knapik.

  Eksponaty z izby pamięci gimnazjum w Pleśnej. Grzegorz Brożek /Foto Gość

Na terenie gminy Pleśna znajduje się cmentarz wojenny nr 171 w Łowczówku, zwany cmentarzem legionistów. Spoczywa na nim m.in., 80 Polaków z 1 i z 5 Pułku Piechoty Legionów Józefa Piłsudskiego. – W Małopolsce mamy ponad  360 cmentarzy wojennych z I wojny światowej. Około 40 % z nich znajduje się na skraju śmierci technicznej. Jako samorząd wojewódzki staramy się wpierać od lat proces renowacji. To nie jest prosta rzecz, bo są gminy w Małopolsce, w której jest więcej żołnierzy na cmentarzach, jak mieszkańców gminy. Jeżeli gmina Sękowa ma 21 cmentarzy, to ma potężne wydatki i samorządu gminnego nie stać na utrzymanie tych obiektów. To trudne i bolesne sprawy. Nie chcemy jednak zrzucać dziś ciężaru troski na innych, Austriaków, Rosjan, czy innych. Dlatego uruchomiliśmy środki na utrzymanie cmentarzy, ale gminy miały różną wrażliwość., Jedni chcieli budować ścieżki rowerowe między cmentarzami, inni organizować rekonstrukcje bitew. My jednak chcemy zdecydowanie, aby obiekty zniszczone odzyskały pierwotny kształt – mówił Stanisław Sorys, wicemarszałek Województwa Małopolskiego.

  W zbiorach szkoły są liczne publikacje i opracowania nt. historii I wojny światowej. Grzegorz Brożek /Foto Gość

Już w najbliższą niedzielę 6 listopada na cmentarz wojenny nr 171 w Łowczówku odbędzie się XVIII Zlot Niepodległościowy w 102. rocznicę Bitwy Pod Łowczówkiem. Ten zlot, wraz z konferencją w Pleśnej tworzą elementy powiatowych obchodów Święta Niepodległości.