W pierwszą niedzielę Adwentu we wszystkich kościołach i kaplicach diecezji tarnowskiej czytany jest list pasterski biskupa tarnowskiego zapowiadający synod.
Od poprzedniego synodu zmieniła się zupełnie sytuacja polityczna i geopolityczna Polski, zmieniła się mentalność, uwarunkowania kulturowe, podejście do wielu kwestii kościelnych, do praktyk religijnych i kwestii moralnych. Otacza nas nowa sytuacja prawna Kościoła i Państwa oraz nowe destrukcyjne ideologie. Konieczne jest zatem nowe spojrzenie na całokształt życia naszej diecezji i obranie pewnych kierunków dalszej pracy duszpasterskiej. Jeden z nich dotyczy sytuacji rodzin i małżeństw. Trzeba ciągle efektywniej pochylać się nad problemami, jakie je dotykają, zastanawiać się, jak jeszcze lepiej przygotowywać młodzież do małżeństwa i wspomagać rodziny, zwłaszcza nowo założone? Wielką bolączką jest bowiem stale rosnąca liczba małżeństw, które się rozpadają. Istotnym problemem wiążącym się z aktualną sytuacją małżeństw i rodzin jest migracja zarobkowa. Szacujemy, że w ubiegłych latach w rożnych formach emigracji uczestniczyło i nadal uczestniczy ponad 100 tysięcy osób, a więc około 10 procent wszystkich diecezjan. Taka sytuacja często osłabia więzi z rodziną, z dziećmi, zagraża zerwaniu więzi małżeńskich, a także relacji z Bogiem i Kościołem.
Niepokój budzi sytuacja młodego pokolenia diecezjan. Otrzymujemy sygnały, że młodzież rezygnuje z katechezy na rzecz np. etyki, albo też deklaruje się jako niewierząca. Korzystając z owoców wielkiego wydarzenia, jakim były Światowe Dni Młodzieży w Krakowie, a także czas przygotowania do nich, trzeba powziąć dalekosiężne działania, aby z jednej strony pomóc dzieciom i młodzieży przezwyciężać negatywne wpływy współczesnej cywilizacji, a z drugiej pozytywnie angażować ich w życie Kościoła i przekonująco ukazywać piękno życia budowanego na wartościach ewangelicznych.
Uczestniczymy także obecnie w nowym świecie mediów tworzących cyberprzestrzeń, która często staje się miejscem zagubienia człowieka. To nowe zjawisko. Pragniemy jako Kościół głoszący ponadczasowe prawdy Boże odnaleźć się w tej sytuacji i jeszcze skuteczniej wykorzystywać przestrzeń mediów do dzieła ewangelizacji. Będzie to wyzwanie szczególnie dla młodego pokolenia katolików, którzy w tym obszarze poruszają się łatwiej i skuteczniej niż starsze pokolenia. Ale wielką nadzieję wiążemy też ze średnim i starszym pokoleniem, które są istotnym pomostem w przekazywaniu wiary, tradycji i zasad Ewangelii dzieciom i młodzieży.
Wyrazem odnowy życia naszej diecezjalnej wspólnoty winna być nade wszystko głęboka reforma nas samych, uporządkowanie spraw własnego sumienia, zbliżenie się do Chrystusa przez stałą formację i pogłębienie życia sakramentalnego. W obecnych czasach nie wystarcza już bowiem wiara, która jest jedynie otrzymanym w łańcuchu pokoleń dziedzictwem. Współczesne realia życia i misji Kościoła wymagają przekonującego uzasadnienia wiary, która jest w nas, a także gotowości do jej obrony, gdy jest kwestionowana lub atakowana. Nasza odnowa będzie się opierać na wielkich skarbach Kościoła: życiu słowem Bożym i mocą sakramentów, co pozwoli nam zawsze pozostać w tajemnicy miłości Trójcy Przenajświętszej. Tradycyjne duszpasterstwo, będące podstawą duchowości naszej diecezji, pragniemy podtrzymywać, umacniać i rozwijać, aby utrwalone przez wieki formy pobożności zostały podjęte przez następne pokolenia.
Synod daje nam okazję do pewnego globalnego spojrzenia na obecny stan naszej diecezji. Pozwala postawić ogólną diagnozę, aby w oparciu o nią obrać dalsze kierunki pracy duszpasterskiej.