Co więc jest najbardziej własne, a równocześnie najbardziej inspirujące w nauczaniu Josepha Ratzingera o Duchu Świętym?

Joseph Ratzinger przypomina przede wszystkim, że o Duchu Świętym nie możemy mówić jak o wyizolowanej wielkości. Gdy mówimy o Duchu Świętym, zawsze należy to czynić w odniesieniu do Trójjedynego Boga. Bowiem „do Jego istoty należy wprowadzanie nas w jedność Trójosobowego Boga”[1]. Duch Święty nie jest kimś trzecim, obok Ojca i Syna lub pomiędzy Ojcem i Synem, bo Trójca nie jest symetrycznym rozmieszczeniem osób obok siebie. Duch Święty prowadzi nas do jedności Boga. „Jeżeli wznosimy oczy do Niego, to znaczy, że patrzymy dalej niż tylko na Jego Osobę i rozpoznajemy wieczną miłość będącą najwyższą jednością”[2]. „Duch to tajemnica, że Bóg w miłości stanowi całkowicie jedność, jest całkowicie jednym, i że On – jak Miłość – równocześnie jest przeciwieństwem, wymianą i wspólnotą”[3]. Co więcej, Duch przez Trójcę „powiada nam, jaki jest plan Boży względem nas: jedność na obraz Boży”[4]. To tylko kilka cytatów z J. Ratzingera, które – jak sądzę – dobrze ilustrują wyrażone na początku moje przekonanie.

Aby lepiej zrozumieć tajemnicę Ducha Świętego jako osoby w tajemnicy relacji osób Trójcy Przenajświętszej, która równocześnie mówi nam jaki jest plan Boży względem nas, J. Ratzinger odwołuje się do bardzo interesującego przykładu, mianowicie do kalendarza liturgicznego Kościoła Wschodniego. Kościół Wschodni w niedzielę Pięćdziesiątnicy obchodzi uroczystość Trójcy Przenajświętszej, w poniedziałek – Zesłanie Ducha Świętego, a w najbliższą niedzielę – święto Wszystkich Świętych. Przesłanie teologiczne tej sekwencji świąt jest przejrzyste, a zarazem bardzo głębokie. Trójca jest źródłem i celem, wylanie Ducha zapoczątkowuje Kościół, a wspólnota wszystkich świętych jest ludzkością uformowaną według wzoru trynitarnego[5]. Ducha kontemplujemy w tajemnicy jedności osób Trójcy, by doświadczyć Jego obecności w Jego wylaniu się na Kościół i wreszcie doświadczyć Jego mocy w uformowanej przez Ducha na wzór trynitarny nowej ludzkości.