Sakrament chrztu w Kościele starożytnym
Przyjęcie chrztu stanowiło warunek nieodzowny, by stać się chrześcijaninem, członkiem Kościoła.
Polecana lektura:
- Ks. A. Żurek, Katechumen – chrześcijanin – wierny. Przygotowanie do chrztu i chrzest w Kościele starożytnym, Tarnów 2017.
- Ks. A. Żurek, Katechumenat – próba wiary czy charakteru, w: Katechumenat i inicjacja chrześcijańska w Kościele starożytnym, red. F. Drączkowski i inni, Lublin 2011, 193 – 205.
- Ks. A. Żurek, Katecheza przedchrzcielna i mistagogiczna w Hipponie w czasach św. Augustyna, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 62(2009), nr 1,25 -38.
- Ks. A. Żurek, Przygotowanie katechumenów i obrzęd chrztu w świetle katechez Jana Chryzostoma, w: Czasy Jana Chryzostoma i jego pasterska pedagogia, red. N. Widok, Opole 2008, 205 – 215.
- Katechumenat i inicjacja chrześcijańska w Kościele starożytny, F. Drączkowski i inni (red.), Lublin 2011.
[1] Por. Tradycja apostolska 15; 20, tłum. A. Żurek.
[2] Orygenes, Przeciw Celsusowi III,51, tłum. S. Kalinkowski.
[3] O długości okresu przewidzianego dla katechumena decydowały przepisy lokalne. W rozporządzeniach można spotkać wymóg dwóch (Elwira, k. 42), a tylko w niektórych przypadkach przedłużenie do trzech (Elwira, k. 4). Większość Kościołów za normę przyjmowała trzy lata.
[4] „Missa” od „mittere” („posyłać”), dosłownie może oznaczać „odesłanie”.
[5] Szerzej zob. A. Żurek, „Mysterium passionis – corpus et snguis Christi – communio”. Eucharystia sakramentem wtajemniczenia chrześcijańskiego w Kościele łacińskim czwartego i początku piątego wieku, Katowice 2012, 98 – 101.
[6] Por. Św. Jan Chryzostom, Katechezy chrzcielne 2,12, tłum. W. Kania.
[7] Por. św. Cyryl Jerozolimski, Katechezy 1,6; Egeria, Pielgrzymka do miejsc świętych 46.
[8] Por. św. Jan Chryzostom, Katechezy chrzcielne 10,6.
[9] Tak przynajmniej twierdził Tertulian, O chrzcie 4,3.
[10] Por. Cyryl Jer., Katechezy 20,3; Jan Chryzostom, Katechezy chrzcielne 2,24
[11] W Mediolanie basen miał nieco ponad 5 metrów długości.
[12] św. Ambroży, O sakramentach 12,20
[13] Św. Jan Chryzostom Katechezy chrzcielne 2,26, tłum. W. Kania.
[14] Tertulian, O wieńcu 3,3, tłum. ks. T. Skibiński
[15] por. List Pseudo-Barnaby 6,17
[16] Por. Tradycja apostolska 18.
[17] Św. Ambroży, O tajemnicach 3. Jest możliwe, że biskup wypowiadał tylko pierwsze słowo: „effetha”.
[18] Por. Tradycja apostolska 18.
[19] Św. Ambroży, O sakramentach 1,3, tłum. L. Gładyszewski.
[20] Por. Św. Ambroży, O tajemnicach 3
[21] Św. Ambroży, O sakramentach 3,7, tłum. L. Gładyszewski.
[22] Jan Chryzostom, Katechezy chrzcielne 2,27, tłum. W. Kania.
