Pokuta w ekonomii zbawienia Starego Testamentu - Pięcioksiąg

Druga część piątego rozdziału Księgi Kapłańskiej rozpoczyna się od przedstawienia dwóch przypadków grzechu popełnionego przeciwko Bogu (Kpł 5,14-19). Pierwszy z nich dotyczył człowieka, który niechcący naruszył sferę świętości Boga (np. nie zdając sobie sprawy zjadł mięso poświęcone Bogu) (Kpł 5,15-16), natomiast drugi odnosił się do ogólnej sytuacji, kiedy ktoś nieświadomie naruszył „przykazanie PANA” (Kpł 5,17-18). Prawodawca ustalając rodzaj ofiary wynagradzającej, jaka powinna być złożona w tych okolicznościach, pragnął uświadomić grzesznikowi, że kapłan, ofiarując przyprowadzone przez winowajcę zwierzę dokonuje zadośćuczynienia za grzech, lecz tym, który przebacza jest zawsze Bóg (Kpł 5,18).

Ostatni fragment piątego rozdziału Księgi Kapłańskiej mówi o składaniu ofiary wynagradzającej w kontekście popełnienia świadomego oszustwa, krzywdzącego bliźniego w sprawach finansowych (Kpł 5,20-26). Napiętnowane przez biblijnego redaktora próby zagarnięcia cudzej własności zostały pogrupowane w trzy kategorie. Pierwsza z nich obejmowała następujące sytuacje (Kpł 5,21): zatrzymanie przez nieuczciwego znajomego bądź krewnego zdeponowanych u niego pieniędzy lub zastawu, które ktoś powierzył na pewien czas udając się w podróż, oraz pewnej formy wymuszenia skutkującego pozbawieniem bliźniego własności. Druga kategoria oszustw na niekorzyść drugiego w sprawach majątkowych obejmowała przypadki zatrzymania przez znalazcę cudzej własności, który nie miał zamiaru przyznawać się do tego, natomiast trzecia i ostatnia grupa odnosiła się do krzywoprzysięstwa, mogącego mieć miejsce w każdym z wymienionych przypadków (Kpł 5,22). Tym razem wszystkie opisane sytuacje dotyczyły grzechów popełnionych świadomie, stąd też warunkiem ich odpuszczenia jest naprawienie krzywdy, a więc pełny zwrot zagarniętego nieuczciwie mienia wraz z dodatkowym odszkodowaniem, które wynosiło jedną piątą (20 %) wartości przywłaszczonej rzeczy lub pieniędzy (Kpł 5,24). Dopiero, kiedy pokrzywdzony odzyskał swoją własność, winowajca mógł szukać pojednania z Bogiem i człowiekiem, składając przepisaną w tej sytuacji ofiarę zadośćuczynienia z „baranka bez skazy” (Kpł 5,23-26). Przedstawione w piątym rozdziale Księgi Kapłańskiej pouczenia, dotyczące charakteru i przepisów związanych ze sprawowaniem ofiary zadośćuczynienia, miały za cel wybłagać pojednanie z Bogiem. Naruszana przez każdy grzech, nawet nie w pełni uświadomiony, relacja z Bogiem wymaga bowiem naprawienia dla dobra człowieka, który jest w pełni zależny od swego Stwórcy.