Dwunastoletni Jezus w świątyni (Łk 2,41-52)
Przekaz o pobycie dwunastoletniego Jezusa w świątyni stanowi zakończenie Ewangelii Dzieciństwa.
Dochowanie wierności Torze oraz czwartemu przykazaniu pozwalają myśleć, że Jezus w pełni akceptuje swoje człowieczeństwo. Wzmianka o tym, że Jezus wrócił ze swoimi Rodzicami do Nazaretu i był im posłuszny (Łk 2,51), Łukaszowy obraz, iż Syn Boży poddaje sie woli człowieka – swoim rodzicom, jest najlepszym przykładem i wzorem wypełniania czwartego przykazania. Jednocześnie gotowość Jezusa do realizacji Bożego planu jest dowodem na zachowanie pierwszego przykazania. W ten sposób autor Ewangelii pokazuje, że nie ma sprzeczności pomiędzy czcią i szacunkiem wobec rodziców, a podporządkowaniem sie woli Bożej. Przykazania: pierwsze i czwarte pozostają ze sobą w ścisłej harmonii[38].
Całość przekazu Łukasz kończy refleksyjnym stwierdzeniem: „A Matka Jego chowała wiernie wszystkie te wspomnienia w swym sercu” (Łk 2,51). Dosłownie można przetłumaczyć, iż Maryja strzegła wiernie w swoim sercu to wszystko czego doświadczała. Serce Maryi staje się niejako skarbcem, w którym gromadzi Ona wszystkie wydarzenia i sprawy związane z życiem swego Syna. W głębi swego serca strzeże Ona tajemnice, których na razie nie rozumie. Jednak wypełniają Jej wnętrze, stają się treścią jej życia. Maryja zachowywała te słowa niczym ziarna, które później zaczną wzrastać. Ona, która już kiedyś nosiła w sobie tajemnicę Słowa. Można by rzec – ponownie nosi w sobie Słowa – nosi tajemnicę Wydarzenia Jezusa. Choć jeszcze nie rozumie wszystkiego, ale „uczy się ich na pamięć”.
Wspominając o Maryi przechowującej „wszystko” w swym sercu, Ewangelista używa określeni, które oznacza trzymać w zamknięciu, zachowywać, przechowywać, strzec przed czymś, ściśle przestrzegać, ochraniać, bronić kogoś, czegoś, być strzeżonym, zachowywanym, zabezpieczonym[39]. Bardzo podobnego słowa Łukasz użył wcześniej, w przekazie o Bożym Narodzeniu (Łk 2,19). Wydaje się, że ewangelista pragnął pokazać Maryję jaką tę, która przyjmuje słowo Boże i staje się Nim przepełniona. To słowo przejmuje serce człowieka i zaczyna nim władać. Serce Maryi zostało opanowane przez słowo, które w nim przechowywała, a które dotyczyło Jezusa[40]. Serce Maryi stało się „skarbcem, w którym gromadzi Ona wszystkie wydarzenia i sprawy związane z życiem swego Syna. W głębi serca strzeże Ona tajemnic, które na razie przerastają możliwości zrozumienia, aby je ujawnić światu później, kiedy moc Ducha Świętego, działającego w apostołach i przez apostołów, pozwoli wreszcie zgłębić ich sens w świetle zmartwychwstania Chrystusa”[41].
„poddaje sie woli Bożej zgodnie z tym, czego wymaga Prawo”. Jednocześnie uczestniczy w życiu i cierpieniach Syna. A zatem najpierw podporządkowuje się woli Boga „za pośrednictwem Prawa, a później za pośrednictwem Jezusa”. Obydwoje z Józefem nie tylko podporządkowują się Prawu i tradycji, ale zaczynają uczestniczyć w drodze Jezusa na krzyż[42].
[1] Św. Ambroży, Wykład Ewangelii według św. Łukasza, w: Ojcowie Kościoła łacińscy. Teksty o Matce Bożej, red. S.C. Napiórkowski, Niepokalanów 1981 s. 73-74.
[2] Zob. M. Czajkowski, Maryja wobec tajemnicy Boga Ojca według Łk 2,41-52, s. 148.
[3] Zob. H. Ordon, „A był im poddany…” (Łk 2,51), w: Biblia o rodzinie, red. G. Witaszek, Lublin 1995, s. 16-17.
[4] Zob. M. Czajkowski, Maryja wobec tajemnicy Boga Ojca według Łk 2,41-52, „Salvatoris Mater” 1(1999), s. 149.
[5] Zob. F. Gryglewicz, Dwunastoletni Jezus (Łk 2,41-52), w: Studia Scripturae anima theologiae, red. J. Chmiel. T. Matras, Kraków 1990, s. 82-84.
[6] Zob. F. Gryglewicz, Dwunastoletni Jezus (Łk 2,41-52), s. 83-86.
[7] Zob. F. Mickiewicz, Ewangelia według św. Łukasza, cz. 1, s. 197.
[8] W kalendarzu gregoriańskim miesiąc nisan (dawniej Abib) przypada na marzec-kwiecień i liczy 30 dni. Jest pierwszym miesiącem żydowskiego kalendarza religijnego („Rzekła Pan do Mojżesza i Aarona w ziemi egipskiej, mówiąc: Ten miesiąc będzie wam początkiem miesięcy, będzie wam pierwszym miesiącem roku” Wj 12,2) i siódmym miesiącem kalendarza świeckiego. Zob. szerzej P. Łabuda, Jerozolima – czas zbawczego wypełnienia dzieła Jezusa Chrystusa, w: Poznając Biblię. Trudne karty Biblii (5), red. P. Łabuda, Tarnów 2014, s. 62-75.
[9] Zob. szerzej A. Untermann, Żydzi. Wiara i życie, Łódź 1989, s. 228-234; W. Tyloch, Judaizm, Warszawa 1987, s. 326-328; R. de Vaux, Instytucje starego Testamentu, t. 2, Poznań 2004, s. 496-504; A. Paciorek, Najstarsze święta w Izraelu, w: Życie religijne w Biblii, red. G. Witaszek, Lublin 1999, s. 307-320.
[10] Szemot 6:6-7.
[11] Szemot 6:8
[12] Zob. szerzej T. Brzegowy, Doroczne święta pielgrzymkowe Izraela, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 36(1983), s. 98-115; R. Cantalamessa, Pascha naszego zbawienia. Tradycje paschalne Biblii oraz pierwotnego Kościoła, Kraków 1998, s. 34-41.
[13] Zob. R. Bartnicki, Eucharystia w Bożym planie zbawienia, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 50(1997), s. 5.
[14] Po zburzeniu świątyni Żydzi zamiast baranka spożywali tak zwany afikoman, czyli kawałek macy. Kawałek niekwaszonego chleba zastępował im baranka paschalnego. Zob. szerzej R. de Vaux, Instytucje Starego Testamentu, s. 496n.
[15] Zob. szerzej: K. Mielcarek, Wprowadzenie do Pisma Świętego, w: Krąg Biblijny, z. 4, red. P. Łabuda, Tarnów 2007, s. 69-84.
[16] Jedynie Żydzi mieszkający w dalekich diasporach byli zobowiązani by udać się do Jerozolimy przynajmniej raz w życiu.
[17] M. Obruśnik, Pierwszeństwo Boga wobec więzów rodzinnych. Dwunastoletni Jezus w świątyni (Łk 2,41-52), s. 199.
[18] Zob. H. Ordon, „A był im poddany…” (Łk 2,51), s. 17; F. Mickiewicz, Ewangelia według św. Łukasza, t. III, cz. 1, s. 198-199.
[19] Zob. F. Gryglewicz, Dwunastoletni Jezus (Łk 2,41-52), s. 80-81.
[20] Zob. Joseph Ratzinger – Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu. Dzieciństwo Kraków 2012, s. 163-164.
[21] Zob. M. Czajkowski, Maryja wobec tajemnicy Boga Ojca według Łk 2,41-52, s. 152.
[22] Zob. F. Mickiewicz, Ewangelia według św. Łukasza, t. III, cz. 1, s. 199.
[23] Zob. M. Obruśnik, Pierwszeństwo Boga wobec więzów rodzinnych. Dwunastoletni Jezus w świątyni (Łk 2,41-52), s. 202.
[24] Zob. H. Ordon, „A był im poddany…” (Łk 2,51), s. 19.
[25] M. Obruśnik, Pierwszeństwo Boga wobec więzów rodzinnych. Dwunastoletni Jezus w świątyni (Łk 2,41-52), s. 203.
[26] Ewangelista nazywa uczonych, jednak sposób, w jaki przedstawia pośród nich Jezusa, może sugerować, że to On jest Nauczycielem. Zob. M. Obruśnik, Pierwszeństwo Boga wobec więzów rodzinnych. Dwunastoletni Jezus w świątyni (Łk 2,41-52), s. 204.
[27] Zob. M. Czajkowski, Maryja wobec tajemnicy Boga Ojca według Łk 2,41-52, s. 155.
[28] Zob. M. Obruśnik, Pierwszeństwo Boga wobec więzów rodzinnych. Dwunastoletni Jezus w świątyni (Łk 2,41-52), s. 204-205.
[29] Zob. M. Czajkowski, Maryja wobec tajemnicy Boga Ojca według Łk 2,41-52, s. 155.
[30] Zob. R. Rubinkiewicz, Maryja w świątyni, „Roczniki Teologiczne TN KUL”, t. 40(1993), z. 1, s. 104-105.
[31] Zob. F. Mickiewicz, Ewangelia według św. Łukasza, t. III, cz. 1, s. 201.
[32] Zob. F. Mickiewicz, Ewangelia według św. Łukasza, t. III, cz. 1, s. 201.
[33] Zob. M. Obruśnik, Pierwszeństwo Boga wobec więzów rodzinnych. Dwunastoletni Jezus w świątyni (Łk 2,41-52), s. 206.
[34] Zob. H. Ordon, „A był im poddany…” (Łk 2,51), s. 20.
[35] Zob. M. Czajkowski, Maryja wobec tajemnicy Boga Ojca według Łk 2,41-52, s. 157; F. Mickiewicz, Ewangelia według św. Łukasza, t. III, cz. 1, s. 202-203.
[36] Zob. F. Mickiewicz, Ewangelia według św. Łukasza, t. III, cz. 1, s. 205.
[37] Zob. U. Szwarc, Dzieci i ich wychowanie w Starym Testamencie, w: Życie społeczne w Biblii, red. G. Witaszek, Lublin 1997, s. 240-246.
[38] Zob. H. Ordon, „A był im poddany…” (Łk 2,51), s. 21.
[39] Zob. Słownik grecko-polski, t. 4, red. Z. Abramowiczówna, s. 235; R. Popowski, Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu, s. 586.
[40] Zob. F. Gryglewicz, Dwunastoletni Jezus (Łk 2,41-52), s. 91-92.
[41] F. Mickiewicz, Ewangelia według św. Łukasza, t. III, cz. 1, s. 206.
[42] Zob. F. Mickiewicz, Ewangelia według św. Łukasza, t. III, cz. 1, s. 204.
