[1] Inne synonimy wyrażenia paruzja w Nowym Testamencie Dzień Jezusa (2 Kor 1,14), Dzień Chrystusa (Flp 1,6), Dzień Syna Człowieczego (Łk 17,24), Ukazywanie się (1 Tm 6,14; 2 Tm 1,10), Objawienie (1 Kor 1,7; 1 P 1,7.13), Dzień Nawiedzenia (1 P 2,12), Dzień Gniewu (Rz 2,5), Dzień Sądu (2 P 2,9).

[2] Zob. R. Popowski, Wielki Słownik Grecko-Polski Nowego Testamentu, s. 648.471-472.

[3] Świątynia jerozolimska była dumą narodu wybranego. Rozbudowywana była na przez Heroda Wielkiego w latach 19 przed Chrystusem do prawie 70 po Chrystusie. W pracach tych uczestniczyło blisko 100 tysięcy robotników i tysiąc kapłanów. Zniszczona została w 70 roku. Zob. S. Fausti, Rozważaj i głoś Ewangelię. Katecheza narracyjna Ewangelii według św. Marka, Kraków 2002, s. 436.

[4] Kataklizmy kosmiczne mogą być też obrazami, których nie trzeba interpretować w sposób realistyczny, gdyż stanowić mogą one tło dla ukazania wielkiej interwencji Boga w dzieje stworzenia; zob. R. Rubinkiewicz, Eschatologia Księgi Apokalipsy, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 30(1983), z. 1, s. 85.

[5] Analizując wypowiedzi Chrystusa związane z królestwem Boga, daje się zauważyć, że może być ono rzeczywistością już obecną bądź zapowiedzianą i nadchodzącą. Nauczając o królestwie Bożym Jezus nawiązuje do idei znanych w środowisku palestyńskim. W czasach jednak Jezusa, oprócz nadziei nacjonalistycznych, związanych z odnowieniem Izraela, żywa też była myśl o władcy, który będzie rządził sprawiedliwie, będzie sprawował opiekę nad biednymi i uciśnionymi. Przekonanie o przyszłym i powszechnym panowaniu Boga znajduje się również w świadectwach literatury międzytestamentalnej; zob. R. Rubinkiewicz, Królestwo Boże w społeczności Izraela w literaturze apokryficznej Starego Testamentu, w: Królestwo Boże w Piśmie świętym, red. S. Łach, M. Filipiak, Lublin 1976, s. 123-124; J. Homerski, Królestwo Boże w nauczaniu Jezusa, „Roczniki Teologiczne” 42(1995), s. 61

[6] Zob. A. Paciorek, Ewangelia wg św. Mateusza. Rozdziały 14 – 28. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, Częstochowa 2008, s. 469-470.

[7] Grzegorz Wielki, In evangelia homiliae, 4.

[8] Zob. F. Mickiewicz, Ewangelia według świętego Łukasza, rozdziały 12 - 24, s. 367-368.

[9] Zob. A. Paciorek, „Oto my opuściliśmy wszystko…”. Odpłata dla uczniów według Mt 19,27-30, w: Deus meus et omnia, red. M. Wróbel, Lublin 2005, s. 305-313.

[10] Zob. A. Jankowski, Eschatologia biblijna, s. 71-72.

[11] Zob. S. Mędala, Ewangelia według św. Jana, rozdziały 1 – 12, Częstochowa 2009,  s. 521-522.