Bóg jedynym zbawicielem człowieka.

Słowa wyroczni Boga zapisane przez proroka Izajasza wyrażają głębokie przekonanie dawnego Izraela, że Bóg Jahwe jest jedynym Bogiem, który może zbawić człowieka:

„Czyż nie Ja jestem Pan,

a nie ma innego Boga prócz Mnie?

Bóg sprawiedliwy i zbawiający

nie istnieje poza Mną” (Iz 45,21).

W przytoczonym tekście pojawia się kluczowy termin określający Boga jako Zbawiciela. Jest to hebrajskie słowo môšîʻa – „wybawiciel, zbawiciel”. Pochodzi ono od czasownika yāšaʻ, który przyjmuje następujące znaczenia: „otrzymać pomoc; być zwycięskim; pomóc w pracy; pomóc, ratować; przyjść na pomoc; ocalić, zbawić”. Greckim odpowiednikiem terminu môšîʻa jest rzeczownik sōtḗr, który wywodzi się od czasownika sṓ[i]dzō – „ocalić, zachować przy życiu, uratować, wybawić, oszczędzić; zbawić”. Analizując teksty starotestamentalne, można zauważyć, że pojęcie „zbawienia” ulegało pewnemu rozwojowi. Pierwotnie oznaczało ono uwolnienie czy też zachowanie od zła lub niebezpieczeństwa o charakterze czysto doczesnym (zob. np. Sdz 15,18; 1 Sm 10,19; 11,9; 2 Sm 22,3). W tekstach, które opisują wyjście Izraela z niewoli egipskiej a także babilońskiej, „zbawienie” (wyrażone zarówno czasownikiem „zbawić” [yāšaʻ], jak również rzeczownikiem „zbawienie”  [hbr. yēšaʻ / yəšûʻāh / təšûʻāh;  gr.: sōtería / tó sōtḗrion]) oznacza wyzwolenie narodu wybranego z niewoli, ocalenie go w momencie przejścia przez Morze Czerwone (zob. Wj 14,13; 15,2) czy też wędrówki z niewoli babilońskiej (zob. np. Iz 45,17; 46,13; 56,1). W przesłaniu proroków starotestamentalnych „zbawienie” oznacza uwolnienie narodu wybranego lub poszczególnego Izraelity z niewoli grzechu, czyli od zła moralnego:

„Wtedy będziecie mieszkać w kraju, który dałem waszym przodkom, i będziecie moim ludem, a Ja będę waszym Bogiem. Uwolnię was od wszelkiej nieczystości waszej i przywołam [urodzaj] zboża, i pomnożę je, i żadnej klęski głodu już na was nie ześlę” (zob. Ez 36,28-29; por. Iz 33,22-25).

Tego rodzaju znaczenie stało się najczęstszym w Nowym Testamencie: czasownik „zbawić” oraz rzeczownik „zbawienie” oznacza przede wszystkim zbawienie mesjańskie, to jest uwolnienie od grzechów (zob. np. Mt 8,25; 14,30; Dz 2,29; 27,43; 28,1.4).   

Śledząc z kolei występowanie terminu „zbawiciel” w Starym Testamencie (zarówno w tekście hebrajskim, jak i greckim tłumaczeniu, czyli w Septuagincie), można zauważyć, że termin ten stanowi przede wszystkim określenie Boga (zob. np. Pwt 32,15; Iz 12,2; 17,10; 25,9; 45,15; 62,11; Ps 23,5; Mdr 16,7). Tylko w trzech przypadkach termin ten został zastosowany do ludzi: ma to miejsce w odniesieniu do sędziów, którzy występowali w imieniu Boga, stanowiąc ostatecznie „narzędzie” Bożego działania (zob. Sdz 3,9.15; Ne 9,27). A zatem tym, który zbawia jest przede wszystkim Bóg, który w niektórych przypadkach w dziele zbawiania może posłużyć się człowiekiem.