O śmierci i życiu wiecznym w Katechizmie Kościoła Katolickiego
Oficjalne nauczanie Magisterium Kościoła poprzedza długa historia wypowiedzi tego magisterium w nauczaniu papieży i soborów.
Nowe niebo i nowa ziemia
Żyjemy nadzieją na odnowienie wszechświata. W Katechizmie czytamy: „Na końcu świata Królestwo Boże osiągnie swoją pełnię. Po sądzie powszechnym sprawiedliwi, uwielbieni w ciele i duszy, będą królować na 769 zawsze z Chrystusem, a sam wszechświat będzie odnowiony: 670Wtedy Kościół «osiągnie pełnię... w chwale niebieskiej, gdy nadejdzie czas odnowienia wszystkiego i kiedy wraz z rodzajem ludzkim również świat cały, głęboko związany z człowiekiem i przez niego zdążający do swego celu, w sposób doskonały odnowi się w Chrystusie» (Sobór Watykański II, Konstytucja „Lumen gentium”, 48)” (KKK 1042)Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 48. . Katechizm dodaje, że „Pismo Święte nazywa to tajemnicze odnowienie, które przekształci ludzkość i świat, «nowym niebem i nową ziemią» (2 P 3,13)” (KKK 1043).310,
„Wszechświat widzialny jest więc również przeznaczony do przemienienia, «by... przywrócony do pierwotnego stanu, służył już bez żadnej przeszkody sprawiedliwym», uczestnicząc w ich chwale w Jezusie Chrystusie Zmartwychwstałym (Św. Ireneusz, Adversus haereses, V, 32, 1)” (KKK 1047).
Sobór Watykański II (cytowany przez Katechizm, por. 1048) poucza: „Nie znamy czasu, kiedy ma zakończyć się ziemia i ludzkość, ani nie 673 wiemy, w jaki sposób wszechświat ma zostać zmieniony. Przemija wprawdzie postać tego świata zniekształcona grzechem, ale pouczeni jesteśmy, że Bóg gotuje nowe mieszkanie i nową ziemię, gdzie mieszka sprawiedliwość, a szczęśliwość zaspokoi i przewyższy wszelkie pragnienia pokoju, jakie żywią serca ludzkie” (Sobór Watykański II, Konstytucja „Gaudium et spes”, 39).
Ostatnie zdania tego fragmentu Katechizmu wybrzmiewają mocną nadzieją na oczyszczenie i odnowienie wszystkiego w Chrystusie oraz wiecznym panowaniu Boga, który będzie „wszystkim we wszystkich” (1 Kor 15,28): „«Jeśli krzewić będziemy na ziemi w Duchu Pana i według Jego zlecenia... 1709 wszystkie dobra natury oraz owoce naszej zapobiegliwości, to odnajdziemy je potem na nowo, ale oczyszczone ze wszystkiego brudu, rozświetlone i przemienione, gdy Chrystus odda Ojcu wieczne i powszechne Królestwo» (Sobór Watykański II, Konstytucja „Lumen gentium”, 2)Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes, 39.; Sobór Watykański II, konst. Lumen gentium, 2.. Bóg 260 w życiu wiecznym będzie wtedy «wszystkim we wszystkich» (1 Kor 15,28)” (KKK 1050).
Polecana literatura:
Katechizm Kościoła Katolickiego, nr 668-682, 988-1060.
H. Szmulewicz, Po tamtej stronie życia, Tarnów 2005.
[1] Prawdy dotyczące „rzeczy ostatnich” wspomniane są (często tylko przywołane jednym słowem) także w wielu innych miejscach tego Katechizmu (por. Indeks tematyczny, w polskim wydaniu z 1994 roku na s. 699-720). Nieco szerzej Katechizm nawiązuje do „rzeczy ostatnich”, gdy przedstawia Eucharystię także jako „zadatek przyszłej chwały” (por. KKK, nr 1402-1405). Podobne odniesienie pojawia się także przy okazji omawiania sakramentu namaszczenia chorych (por. KKK, nr 1523-1525). Interesująca nas tematyka podjęta jest nieco szerzej także wtedy, gdy Katechizm mówi o pogrzebie chrześcijańskim (por. KKK, nr 1680-1690). Dalej zamiast pełnej nazwy Katechizm Kościoła Katolickiego będziemy używać skrótu Katechizm.
[2] Por. Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele „Lumen gentium”, nr 48-51.
[3] Por. Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, nr 10, 18, 39.
[4] Por. M. Bordoni, N. Ciola, Gesù nostra speranza, Bologna 1988, s. 151.
[5] Katechizm przypomina w tym miejscu także nauczanie Soboru Watykańskiego II: „«Śmierć cielesna, od której człowiek byłby wolny, gdyby nie był zgrzeszył» (Konstytucja „Gaudium et spes”, nr 18)Sobór Watykański II, konst. Gaudium et spes, 18., jest «ostatnim wrogiem» człowieka, który musi zostać zwyciężony (por. 1 Kor 15,26)” (KKK 1008).
[6] W tym miejscu Katechizm przypomina nauczanie papieża Benedykta XII (1336): „Powagą apostolską orzekamy, że według powszechnego rozporządzenia Bożego dusze wszystkich świętych... i innych wiernych zmarłych po przyjęciu chrztu świętego, jeśli w chwili śmierci nie miały nic do odpokutowania... albo jeśliby wówczas miały w sobie coś do oczyszczenia, lecz doznały oczyszczenia po śmierci... jeszcze przed odzyskaniem swoich ciał i przed Sądem Ostatecznym, od chwili Wniebowstąpienia Zbawiciela, naszego Pana Jezusa Chrystusa, były, są i będą w niebie, w Królestwie i w raju niebieskim z Chrystusem, dołączone do wspólnoty aniołów i świętych. Po męce i śmierci Pana Jezusa Chrystusa oglądały i oglądają Istotę Bożą widzeniem intuicyjnym, a także twarzą w twarz, bez pośrednictwa żadnego stworzenia” (Konstytucja Benedictus Deus: DS 1000).
[7] Katechizm omawia prawdę o sądzie, który nazywamy ostatecznym, a który się dokona podczas chwalebnego przyjścia Jezusa Chrystusa, w dwóch miejscach. Najpierw gdy wyjaśnia artykuł siódmy: „Stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych” (por. KKK 678-679), a następnie przedstawiając prawdę o życiu wiecznym wyznawaną w artykule dwunastym (por. KKK 1038-1041).
[8] Wizji sądu ostatetcznego, którą Jezus kreśli w Ewangelii św. Mateusza (por. Mt 25,31-46), nie można traktować jako swego rodzaju reportażu z tego, co się wówczas wydarzy (por. H.U. von Balthasar, Czy wolno mieć nadzieję?, s. 53). Jest to próba – jak wyjaśnia Benedykt XVI – „obrazowego wyrażenia tego, co niewyobrażalne. Nie możemy wyobrazić sobie tego niesłychanego procesu, w którym stają przed Panem cały kosmos i historia” (Benedykt XVI w rozmowie z Peterem Seewaldem, Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu, tłum. P. Napiwodzki, Kraków 2011, s. 189).
[9] W typicznej wersji Katechizmu w języku łacińskim słów: będącej «rozdzieleniem 366 duszy i ciała, ciało człowieka ulega zniszczeniu», nie podaje się w cudzysłowie. „Quid est « resurgere »? In morte, animae et corporis separatione, corpus hominis in corruptionem decidit, dum eius anima in Dei occursum procedit, manens tamen in exspectatione corpori suo glorificato sese coniungendi. Deus, omnipotentia Sua, definitive vitam incorruptibilem nostris reddet corporibus, ea, resurrectionis Iesu virtute, nostris animabus coniungens” (997). (http://www.documenta-catholica.eu/a__01_03_40-%20Catechismus%20Catholicae%20Ecclesiae%20secundum%20SS%20Ioannem%20Paulum%20II.html dostęp: 26 IV 2021).
