W odpowiedzi na apel papieża, zawarty w encyklice „Fidei donum”, diecezja tarnowska wysłała w 1973 roku do Afryki czterech księży. Byli to: ks. Stanisław Łacny, ks. Stanisław Jeż, ks. Andrzej Piotrowski i ks. Wojciech Mach. Kongijska czwórka jest uznawana za początek regularnych posłań tarnowskich księży do krajów misyjnych. W sumie do Ludowej Republiki Konga (obecnie Republika Konga) pojechało z diecezji 31 księży fideidonistów. Rozpiętość czasu ich pracy była różna, od niemal trzydziestu trzech lat do półtora roku.

Dzisiaj wśród trzech pracujących tam misjonarzy tarnowskich są długodystansowcy: ks. Marian Pazdan (32,5 roku) i ks. Bogdan Piotrowski (32,5 roku). Najkrócej w Kongu pracuje ks. Maciej Fleszar (7,5 roku). Na siedem diecezji istniejących obecnie w Kongu, w pięciu ewangelizowali tarnowscy księża. W sumie pracowali w 25 parafiach. Są to: dwie w Brazzaville – Jezusa Zmartwychwstałego i Bożego Miłosierdzia oraz św. Jana Pawła II, Divenié, trzy parafie w Dolisie (Loubomo) – Nawrócenia św. Pawła Apostoła, św. Jana Pawła II i Matki Bożej Fatimskiej, Gamboma, Kibangou, Kibouendé, Kimongo, Louvakou, Madibu, Mbanza-Nganga, Mbinda, Mindouli, Missafou, Mpouya, Moungoundou Sud, Loulombo, Ngo, Nkayi, Nyanga, Ouesso, Owando i Oyo.

Nieprzerwanie do dzisiaj

Najstarszą parafią, którą od 1976 roku nieprzerwanie (mimo wojen domowych) opiekują się tarnowscy misjonarze, jest parafia Jezusa Zmartwychwstałego i Bożego Miłosierdzia w stolicy kraju Brazzaville. Proboszczem tej wspólnoty od 25 lat jest ks. prał. Bogdan Piotrowski. Ćwierć wieku temu parafia była zrujnowana w wyniku trwającego konfliktu. – Na kościół spadły bomby, a klasy szkolne w tylnej części dobudowanego kościoła zostały wraz z dachem zniszczone przez eksplozje. Rozpoczęliśmy porządkowanie parafii, zorganizowaliśmy naukę katechizmu i tak powoli powracało życie w parafialnej świątyni. Potem, w latach 1998−1999 i 2002, przyszły następne wojny. Zarówno one, jak i późniejsze zawirowania polityczne, przypominały nam przeżyte trudne chwile. Wiele razy nasza parafia stawała się obozem dla uchodźców, którzy uciekali przed wojną. Ale Pan sprawił, że mimo wielu dramatycznych sytuacji, wciąż jestem tutaj i z kongijskimi kapłanami kontynuujemy dzieło tarnowskich misjonarzy – opisuje ks. Piotrowski.

Wspólnotę w Brazzaville charakteryzuje m.in. duża liczba uczestników Mszy św., zarówno w niedziele, jak i w dni powszednie, zaś wśród grup parafialnych wyróżnia się stowarzyszenie dzieci Yamboteé. W ich formacji katechetycznej i misyjnej udział mają kolędnicy misyjni diecezji tarnowskiej.

Założyciel i budowniczy

Drugim kapłanem – długodystansowcem, który pracuje w Kongu, jest ks. prał. Marian Pazdan. Dzięki jego pracy powstało m.in. sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Louvakou w diecezji Dolisie, które w 2014 roku konsekrował bp Andrzej Jeż. Ksiądz Pazdan tworzył też od podstaw parafię św. Jana Pawła II w Dolisie, mieście liczącym około 80 tys. ludzi, stolicy diecezji o tej samej nazwie. W 2017 roku ruszyła tam budowa kościoła, poświęconego w 2019 roku. – Trzeba też pamiętać, że ks. Marian jest jedynym misjonarzem tarnowskim w Kongu, który swoją obecnością i oddaną posługą naznaczył sześć różnych parafii. Wszystkie one mieszczą się w granicach obecnej diecezji Dolisie. W nich pozostawił materialne struktury swoim następcom dla rozwoju wspólnot chrześcijańskich, niemal wszędzie budując czy powiększając kościoły, a cztery z nich były właściwie tworzone przez niego od podstaw – podkreśla ks. Krzysztof Czermak. Warto też dodać, że w trzech parafiach prowadzonych przez ks. Pazdana powstały domy ewangelizacyjno-socjalne dla dzieci: „Inzo ya luzolo” („Dom miłości”) w Kibangou, „Inzo ya kilengi” („Dom radości”) w Louvakou, „Inzo ya mayele” („Dom wiedzy”) w Dolisie.

Papieska parafia

Najmłodszym dziełem ewangelizacyjnym, edukacyjnym i charytatywnym jest budowane od kilku lat centrum duszpasterskie w ubogiej dzielnicy Brazzaville – Diata, przy parafii św. Jana Pawła II, której proboszczem jest tarnowianin ks. Maciej Fleszar. – W ciągu sześciu lat istnienia parafia św. Jana Pawła II zdążyła zapuścić już swoje korzenie w dzielnicy zdominowanej przez działalność lokalnych sekt. W parafii istnieje ponad 20 bractw, wspólnot, ruchów i stowarzyszeń, z których osiem to grupy dziecięce i młodzieżowe, a ich liczba, podobnie jak liczba samych parafian, nieustannie się powiększa. Chcąc odpowiedzieć na stojące przed nimi misyjne wyzwania, rozpoczęliśmy budowę duszpasterskiego kompleksu, w którego planie znajdują się kościół, szkoła, a także plebania z salami katechetycznymi i z gabinetami lekarskimi. Obecnie finalizowany jest projekt szkoły, która 12 lutego otrzyma imię tarnowskiego misjonarza męczennika ks. Jana Czuby, pochowanego w kongijskiej ziemi. To właśnie w budynku tej szkoły znajdują się obecnie tymczasowa kaplica, zakrystia, biura parafialne, sale spotkań oraz mieszkania księży – mówi ks. Fleszar, nazywając swoją wspólnotę żywym pomnikiem papieża Polaka.

Dar par excellance

Jak podkreśla ks. Czermak, wzrost liczby ochrzczonych, większa świadomość religijna wiernych, kościoły, kaplice, szkoły, różnej użyteczności domy i wiele dzieł charytatywnych świadczą o duszpasterskiej gorliwości tarnowskich księży i aktywnej współpracy diecezjan, którzy przez lata wspomagali powstające dzieła ewangelizacyjne, edukacyjne i humanitarne. – Jednak ofiara męczeńskiej krwi ks. Jana Czuby przewyższa wszystkie dary, których autorami byli, i są księża z Tarnowa. Ksiądz Czuba złożył największy dar – dar swojego życia. Jego śmierć jest z jednej strony duchowym ukoronowaniem ofiarnej pracy kapłanów tarnowskich na misjach w Kongu, z drugiej wyzwaniem do podjęcia autentycznego zapału misyjnego, który w radykalny sposób ukazał w sobie ks. Jan. W kadrze historii, wyznaczonej przez 50 lat posługi tarnowskich księży, postać księdza Jana Czuby, jedynego polskiego misjonarza męczennika fideidonisty, jest wyzwaniem nie tylko dla Kościoła tarnowskiego, ale i całej wspólnoty Kościoła w Polsce. Zaprasza go do złożenia hojnego daru wiary dla Kościoła na misjach – podkreśla ks. Czermak.•

Najważniejsze dzieła diecezji tarnowskiej w Kongu

budowa gimnazjum i liceum w Gambomie (fundusz kolędników misyjnych 2004 i 2009 – 220 tys. zł) budowa i funkcjonowanie przedszkola w Gambomie (fundusz kolędników misyjnych 2012 i 2018 – 133,5 tys. zł) rozbudowa i urządzenie szkoły w Brazzaville – parafia Jezusa Zmartwychwstałego (fundusz kolędników misyjnych 2012−2015 i 2018 – 394 tys. zł) budowa domu dla dzieci w Kibangou (fundusz kolędników misyjnych 2004 – 110 tys. zł) budowa domu dla dzieci w Louvakou (fundusz kolędników misyjnych 2006, 2008 i 2013 – 263 tys. zł) budowa domu dla dzieci w Dolisie (fundusz kolędników misyjnych 2014 – 204,5 tys. zł) budowa domu katechetycznego w Mongoundou Sud (fundusz kolędników misyjnych 2017 – 168 tys. zł) budowa kościoła w par. pw. Jana Pawła II w Dolisie (fundusz DMDT – 400 tys. zł) budowa szkoły w Brazzaville – par. pw. Jana Pawła II (fundusz kolędników misyjnych od 2019 – 1 mln 58 tys. zł) budowa kościoła w Brazzaville – par. pw. Jana Pawła II (fundusz DMDT od 2020 – 1 mln 135 tys. zł) budowa domu parafialnego w Brazzaville – par. św. Jana Pawła II (fundusz kolędników misyjnych od 2020 – 877 tys. zł)

Tarnowscy misjonarze w Republice Konga

Obecnie pracują tam: ks. Marian Pazdan, ks. Bogdan Piotrowski, ks. Maciej Fleszar. Byłymi misjonarzami są: śp. ks. Stanisław Łacny, ks. Wojciech Mach, ks. Stanisław Jeż, ks. Andrzej Piotrowski, ks. Stefan Wal, śp. ks. Stanisław Pawłowski, ks. Józef Ziobroń, śp. ks. Kazimierz Nowak, ks. Ryszard Wąsik, śp. ks. Bronisław Puchała, ks. Augustyn Gurgul, ks. Józef Smoleń, ks. Jan Malicki, ks. Bronisław Rosiek, śp. ks. Józef Kordek, śp. ks. Andrzej Kurek, ks. Jan Piotrowski, ks. Jan Kudłacz, śp. ks. Józef Piszczek, ks. Stanisław Boroń, ks. Józef Kiwior, ks. Piotr Świder, śp. ks. Jan Czuba, ks. Jan Betlej, ks. Tomasz Atłas, ks. Tomasz Kania, ks. Paweł Turek, ks. Karol Kuźma.