100 lat dla gór i człowieka

Wiele osób odwiedzało Tatry, modna była wspinaczka wysokogórska połączona ze zdrowotnym odpoczynkiem. Warto wspomnieć znanego ojca franciszkanina, założyciela pism katolickich św. Maksymiliana Maria Kolbego, który przybywał do Zakopanego dla poratowania zdrowia. W 1920 roku objął stanowisko kapelana szpitala klimatycznego. Także Tytus Chałubiński eksplorował Tatry i stał się członkiem założycielem TT. Był on obecny 3 sierpnia w Zwierzyńcu na przyjęciu wydanym przez Ludwika Eichborna przy odczytaniu przyszłego statutu, przygotowanego przez kapitana Feliksa Pławickiego, a zredagowanego przez dr. Eugeniusza Janotę. Oprócz znanego warszawskiego lekarza treści przysłuchiwali się: Józef Stolarczyk, Stanisław Biesiadecki, Bolesław Lutostański. Statut podpisany został przez hr. Mieczysława Reya, księżną Jadwigę z Zamoyskich Sapieżynę, Marcina Nałęcza-Kęszykiego, Ludwika Eichborna, Feliksa Pławickiego oraz Józefa Szalaya. W ostatnim dniu grudnia statut przedstawiono władzom Galicji. Zatem datę 3 sierpnia 1873 uznaje się za tę, która rozpoczyna działalność TT.  W skład zarządu weszli wybitni naukowcy, księża, literaci, malarze, a prezesem został hrabia Mieczysław Rey. Wydaje się, że TT było organizacją galicyjską, ale czytając dostępne zapiski, dokumenty czy sprawozdania, można łatwo dostrzec starania, aby towarzystwo było ogólnopolskie. Przede wszystkim, jak zapiszą "Pamiętniki", członkowie TT to byli ludzie czynu.  Jak wiemy, to pionierzy TT przyczynili się do uprzystępniania Tatr dla ruchu turystycznego. Budowa infrastruktury w górach w latach 1874-1914, schronisk (nad Morskim Okiem, w Roztoce i Dolinie Pięciu Stawów), uposażenia ich, znakowanie szlaków, dróg, ścieżek, mostków, klamer, łańcuchów itd. pochłonęła połowę majątku towarzystwa, aż 481,273 koron.

Jednym z pionierów idei utworzenia w Tatrach rezerwatu przyrody, a w przyszłości Parku Narodowego, był nasz patron ks. Bogusław Królikowski, który występował pod pseudonimem ks. Wielkopolanin. Urodził się w 1840 roku w Topoli Wielkopolskiej. Po ukończeniu gimnazjum wstąpił do kongregacji Oratorium św. Filipa Neri w Gostyniu. Do Tarnowa przybył w 1880 roku, pełniąc tu funkcję ministra i deputata. Kiedy został przełożonym kontynuował liczne remonty, odmalował zakrystię, drzwi wejściowe do kościoła, zadbał o doprowadzenie wody do klasztoru oraz o zamontowanie instalacji elektrycznej. Zapamiętany został ze swej wielkiej dobroci i hojności dla biednych, gościnności, a także, co dla nas ważne, jako miłośnik gór. Odbywał liczne wycieczki na szczyty tatrzańskie, np. z przewodnikiem Jędrzejem Walą zdobył jako piąty Polak Szczyt Lodowy. W roku 1882 wstąpił do TT i wspierał działania na rzecz Tatr. Był autorem artykułu do Pamiętnika TT "Tatry Polski pomnikiem dla Mickiewicza", w którym zawarł myśl o utworzeniu Parku Narodowego, gdzie nie będzie wolno ani wycinać drzew, polować, łowić ryb, ani żadnych innych przedsięwzięć podejmować.