Trzecia wyprawa misyjna św. Pawła

Po tym epizodzie św. Łukasz wraca do wiodącego wątku tej wyprawy, czyli do umacniania wspólnot chrześcijańskich we wierze.

Już wcześniej charakterystyczne było to, że przedstawiając trzecią wyprawę misyjną Apostoła Pawła Łukasz nie pisze na przykład o żadnym indywidualnym nawróceniu, skupiając się na dziele umacniania we wierze uczniów Jezusa. Natomiast po wydarzeniach w Efezie już w ogóle do końca wyprawy nie będzie mowy o działalności misyjnej Pawła. Cała uwaga skupi się na założonych wcześniej wspólnotach. Od tego momentu Łukasz ukazuje jedynie świat chrześcijański. W tym momencie warto wspomnieć o ważnym narzędzie tej działalności Pawła nie wzmiankowanym przez Łukasza, a mianowicie o Pawłowych listach. Były one dla Apostoła ważnym narzędziem oddziaływania na wspólnoty. To właśnie w czasie trzeciej wyprawy misyjnej zostały przecież napisane najważniejsze Pawłowe listy. W Efezie napisał Paweł listy do Galatów, do Filipian i Pierwszy List do Koryntian. Kiedy zaś opuścił Efez i przybył do Macedonii powstał Drugi List do Koryntian. Natomiast w czasie kolejnego pobytu w Koryncie, zimą na przełomie 55 i 56 r. powstał List do Rzymian. Najważniejsze więc listy Pawła powstały w czasie trzeciej wyprawy misyjnej. Chociaż św. Łukasz relacjonując przebieg tej misji w Dz nie wspomina o powstawaniu Pawłowych listów, to ten fakt harmonizuje z charakterem wyprawy, podczas której Apostoł umacnia wspólnoty we wierze.

Jednym z ostatnich epizodów tamtego czasu jest historia pobytu Pawła w Troadzie.         

Po opuszczeniu Efezu Paweł odwiedza jeszcze wiele miejsc, gdzie żyją chrześcijanie. Przybywa do Macedonii, następnie do Grecji, a konkretnie do Koryntu spędzając tam trzy miesiące. Paschę spędza w Filippi, aż dociera do Troady. I znowu św. Łukasz akcentuje w swojej relacji epizod, który sam w sobie nie ma wielkiego znaczenia jako jakiś przełomowy dla Pawłowej podróży, jest jednak doskonałą ilustracją życia pierwotnych wspólnot. Podczas pobytu w Troadzie akcentuje mianowicie rolę wspólnie przeżywanej przez chrześcijan liturgii. To właśnie wspólne słuchanie Słowa Bożego i Eucharystia były od początku sercem chrześcijańskich wspólnot. Podczas liturgii, którą sprawowano w Troadzie przed odjazdem Pawła zdarzył się wypadek, który Łukasz przedstawił tak: "W pierwszym dniu po szabacie, kiedy zebraliśmy się na łamanie chleba, Paweł, który nazajutrz zamierzał odjechać, przemawiał do nich i przedłużył mowę aż do północy. Wiele lamp paliło się w górnej sali, gdzie byliśmy zebrani. Pewien młodzieniec, imieniem Eutych, siedział na oknie pogrążony w głębokim śnie. Kiedy Paweł przedłużał przemówienie, zmorzony snem spadł z trzeciego piętra na dół. Podniesiono go martwego. Paweł zeszedł, przypadł do niego i wziął go w ramiona: «Nie trwóżcie się - powiedział - bo on żyje». I wszedł na górę, łamał chleb i spożywał, a mówił jeszcze długo, bo aż do świtania. Potem wyruszył w drogę. A chłopca przyprowadzono żywego ku niemałej radości [zebranych]" (Dz 20,7-12).