Wszystkie funkcje Ducha Świętego można sprowadzić do czterech: a) Być z uczniami; b) pouczyć ich; c) pobudzić ich wiarę; d) świadczyć na korzyść Jezusa.

a) Być z uczniami. Według oczekiwań żydowskich Bóg udzieli swego Ducha wszystkim. Ożywi ich od wewnątrz. Będzie już na zawsze w sercach (= w nich) uczniów. Będzie to znakiem, że wypełniło się zapowiedziane przez proroków Przymierze.

b) Drugą funkcją Ducha Świętego jest pouczanie (J 14,26; 16,13-15). Jego rolę można porównać z funkcją tzw. methurgemana. Jego zadaniem w czasie uroczystej ceremonii synagogalnej było ponowne odczytanie tekstu biblijnego, ale już nie w języku hebrajskim, lecz w języku, którym się posługiwali uczestnicy ceremonii. Następnie powinien on ten tekst wyjaśnić. Jednak działalność Parakleta jest, według czwartej Ewangelii, znacznie bogatsza. Trzeba ją oceniać w świetle literatury mądrościowej. Mądrość  będzie wychowywać i prowadzić, gdyż „wie i rozumie wszystko” (Mdr 9,11-12; 10,10). Właśnie Duch Święty pozwoli zrozumieć sens słów Jezusa (J 14,26); doprowadzi do całej prawdy (J 16,13-15). Nie tylko wyjaśni głębię tego, co Chrystus mówił w sposób zawoalowany, ale także „zakomunikuje” to, co dotyczy uwielbienia Jezusa (J 16,14). Przypomni i wyjaśni to, co wcześniej powiedział Jezus (J 15,26) oraz poprowadzi wierzących do całej prawdy, którą otrzyma od uwielbionego Syna (J 16,13-15). Nie będzie zatem dodawał do objawienia Jezusa nowych, zasadniczych prawd. Będzie kontynuował Jego dzieło, czyli stale pogłębiał rozumienie przez uczniów prawd objawionych. Będzie ciągle dawał rękojmię zachowania skarbu wiary w stanie nieskażonym aż do paruzji. Będzie to proces dynamiczny, zmierzający do pełni. Ta rola Ducha Świętego jest zakorzeniona w odwiecznym zamiarze Ojca. Jest to więc zadanie, które otrzymuje On od Ojca i Syna. Czwarty Ewangelista nie precyzuje jednak, w jaki sposób to się stanie. Podkreśla jedynie, że będzie to działanie tajemnicze i dokona się dzięki przebywaniu Parakleta we wspólnocie wierzących (J 14,17).

c) Kiedy patrzymy na teksty św. Jana o Duchu Świętym, dostrzegamy ich jedność. Wszystkie albo prawie wszystkie odnoszą się w jakiś sposób do wiary uczniów Jezusa. Właściwym zadaniem Ducha Świętego jest podtrzymywanie i stałe pogłębianie wiary. Zaś dzięki tej wierze, zawsze żywej, a przez Niego wzbudzonej, rozwinie się w uczniach Chrystusa życie Boże, wspólnota z Bożymi Osobami.

d) Czwartą funkcją Ducha Świętego jest świadczenie (J 15,26; 16,8-11). Uczniowie będą zawsze w opozycji do świata. Paraklet wobec niewiary będzie siłą i będzie chronił przed atakami przeciwników oraz uzdolni do odniesienia duchowego zwycięstwa nad światem.