Duch w Starym Przymierzu

Św. Łukasz mocno w Dz podkreśla, że fakt wylania Ducha Świętego na Kościół jest wypełnieniem obietnic Boga zawartych w Starym Testamencie, a tym samym konsekwentnym działaniem Boga Ojca, który doprowadza do pełni historię zbawiania. Szczególnie jasno widać to w pierwszych rozdziałach Dz, gdzie głównymi adresatami Dobrej Nowiny są wierni pochodzenia żydowskiego. Autor Dz podkreśla, że w naturalny sposób są oni spadkobiercami obietnic, które Bóg złożył Izraelowi. Św. Piotr w swojej mowie w świątyni do Żydów po uzdrowieniu chromego (3,12-26) wyraża przekonanie, że słuchający go Izraelici są „synami proroków i przymierza, które Bóg zawarł z waszymi ojcami“. To właśnie owi „synowie proroków“ tworzą pierwszą wspólnotę Kościoła. Przekonanie św. Łukasza moglibyśmy wyrazić innymi słowy: gdzie jest Duch Święty tam jest lud Boży, a Duch zawsze był obecny w historii Izraela, jest obecny w pierwotnej wspólnocie chrześcijan i będzie obecny w Kościele aż do końca czasów.

Z tego powodu, że św. Łukasz wyjątkowo akcentuje związek Starego i Nowego Przymierza nie budzi zdziwienia fakt, iż, jak żaden inny nowotestamentalny autor, ukazuje Ducha działającego w czasach Starego Przymierza: Ducha, który był natchnieniem dla proroków (Lb 24,2; 1 Sm 11,6), wzbudzał Bożych mężów, przewodników ludu (Sdz 6,34), stworzył świat i człowieka (Ps 33,6), a przede wszystkim Bóg wylewa Go na Izraela (Iz 44,3; Ez 36,27; Jl 3,1nn).

Dla św. Łukasza Duch należy do Izraela i jest integralną częścią historii ludu Bożego. Duch nie objawił się po raz pierwszy w czasach Jezusa czy Kościoła, ale czas Kościoła jest szczególnym czasem Jego wylania gdyż Kościół jest w perspektywie historii zbawienia widziany jako nowy, odnowiony Izrael, tworzony przez wcześniej zapowiadanego Ducha. Gdy uczniowie Jezusa pytają Go przed wniebowstąpieniem o czas przywrócenia królestwa Izraela słyszą odpowiedź: „Nie wasza to rzecz znać czasy i chwile, które Ojciec ustalił swoją władzą, ale gdy Duch Święty zstąpi na was, otrzymacie Jego moc i będziecie moimi świadkami w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi“ (Dz 1,8). Tym samym są trzy główne tematy, które odnajdujemy już na początku Dz, w prologu tego dzieła (1,1-8): królestwo Izraela (1,3.6), Duch (1,4.5.8) i świadectwo dawane po krańce świata (1,8). Gdy więc uczniowie pytają Jezusa o czas „przywrócenia królestwa Izraela“ (1,6) z odpowiedzi Jezusa wynika, że owym przywróconym królestwem Izraela jest Kościół, a owo dzieło dokona się nie inaczej jak przez wylanie Ducha, który uzdolni członków Kościoła do bycia świadkami zmartwychwstałego Pana.