Objawienie się Boga w Pięćdziesiątnicy - ostatecznym dopełnieniem teofanii synajskiej

Chociaż w dniu Pięćdziesiątnicy Duch Święty pozostaje „Bogiem ukrytym”, tak jak w ciągu całych dziejów Kościoła i świata, to jednak w tym wydarzeniu Bóg objawia się wyraźnie, dopełniając ostatecznie teofanię synajską, jaka miała miejsce po wyprowadzeniu Izraelitów z egipskiej niewoli pod wodzą Mojżesza. Zgodnie z judaistyczną tradycją teofania synajska miała miejsce w dniu Pięćdziesiątnicy, a więc po upływie pięćdziesięciu dni od Paschy. Związek teofanii Pięćdziesiątnicy z objawieniem się Boga ludowi na Synaju (Wj 19,16-25) można dostrzec w symbolicznych znakach, a zwłaszcza w uderzeniu gwałtownego wichru oraz językach ognia.

Wiatr - symbol obecności i działania Bożego Ducha

W opisie zesłania Ducha Świętego znajdują się słowa: „Nagle rozległ się szum z nieba, jakby gwałtownie wiejącego wiatru. I napełnił cały dom, w którym przebywali” (Dz 2,2). Stary Testament odgrywa ważną rolę w ukazywaniu procesu stopniowego objawiania się Ducha Świętego na kartach Biblii, dlatego też stanowi nieodzowną pomoc w poznawaniu i zrozumieniu terminologii, jaka została użyta przez autorów natchnionych celem przybliżenia tajemnicy Ducha Świętego. Starotestamentowe pisma zostały zrodzone z natchnienia Ducha Świętego, który kierując całym procesem powstawania biblijnych tekstów, można nawet powiedzieć, że sam zadbał o to, aby już w Starym Testamencie znalazł się właściwy termin dla wyrażenia jego tajemniczej rzeczywistości. Hebrajskie imię, pod którym Duch Święty ukrywa się w Starym Testamencie brzmi rûaḥ. Natchnieni autorzy, którzy przyjmowali bez dowodzenia fakt istnienia Ducha Bożego zadbali o staranny wybór tego imienia (rûaḥ), koncentrując się przede wszystkim na różnych aspektach jego działania. Hagiografowie tego okresu próbując dać, jak najlepsze wyobrażenie o tym, czym lub kim jest Duch Boży posługiwali się terminem rûaḥ, odnosząc go wpierw do naturalnego zjawiska, jakim jest wiatr. Zdawali sobie również sprawę z tego, że rûaḥ jest Bożym darem, ofiarowanym człowiekowi. Dojrzała refleksja teologiczna pozwoliła im wreszcie odnieść to ważne określenie do samego Boga, co pozwoliło im pełniej określić Boże doskonałości i przymioty. Starotestamentowe teksty często posługują się hebrajskim terminem rûaḥ rozumianym jako „wiatr”, by przy pomocy dynamicznego elementu, który dobrze charakteryzuje to naturalne zjawisko zobrazować Boże działanie. Kiedy ukazywali Boga przychodzącego z pomocą swojemu ludowi, wówczas wiatr stawał się narzędziem ocalenia: „Mojżesz wzniósł rękę nad morzem, a PAN przegnał morze wiatrem wschodnim, który wiał przez całą noc. Wiatr osuszył morze, a woda się rozdzieliła. Izraelici weszli w środek morza po suchej ziemi, a woda była im murem po prawej i po lewej stronie” (Wj 14,21-22). Przywołany fragment potwierdza znany fakt, że sam wiatr jest niewidoczny, natomiast skutki jego działania są jak najbardziej zauważalne. Spostrzeżenia oparte na obserwowaniu niewidzialnego i dynamicznego wiatru doprowadziły do wyłonienia się wyobrażenia Ducha Bożego, który jest istotą realną, choć niematerialną i nieuchwytną. Podmuch wiatru przywodzi na myśl dynamiczny impuls, który dobrze oddaje hebrajskie rûaḥ, gdyż wprawianie w ruch i przekazywanie energii znamionuje w Starym Testamencie pierwszą funkcję Ducha Bożego, którego aktywność można poznać tylko ze skutków jego działania. „Gwałtownie wiejący wiatr” stanowi pierwszy znak teofanii w dniu Pięćdziesiątnicy, objawiając Bożą moc, która działa w Duchu Świętym.