Eucharystia w ekonomii zbawienia Starego Testamentu - Pięcioksiąg

Ofiara złożona przez Melchizedeka jako „zapowiedź ofiary doskonałej”

„Melchizedek natomiast, król Szalemu, przyniósł chleb i wino. Był on kapłanem Boga Najwyższego. Pobłogosławił on Abrama i powiedział: «Błogosławiony niech będzie Abram przez Boga Najwyższego, który stworzył niebo i ziemię” (Rdz 14,18-19).

Księga Rodzaju podaje, że Melchizedek był kananejskim „królem Szalemu” i „kapłanem Boga Najwyższego” (Rdz 14,18). Imię „Melchizedek” (hebr. malkî-ṣedeq) można przetłumaczyć jako „mój król jest sprawiedliwy”. Miejsce panowania Melchizedeka, a więc „Szalem” (hebr. šālēm), które tradycyjnie odnosi się do starożytnego miana Jerozolimy (Ps 76,3), przypuszczalnie było skróconą formą hebrajskiej nazwy J^erûšālēm. W opowiadaniu o spotkaniu Abrahama z królem Szalemu pojawia się po raz pierwszy w Biblii termin „kapłan” (hebr. kōhēn), który został odniesiony do Melchizedeka, nazwanego „kapłanem Boga Najwyższego” (Rdz 14,18), „Stwórcy nieba i ziemi” (Rdz 14,19). Określenie „Bóg Najwyższy” (hebr. ʼēl-ʻeljôn) było jednym z tytułów odnoszonych do Boga, którego czcili patriarchowie Izraela. Możliwe zatem, że Melchizedek zna prawdziwego Boga: nie zna Go z imienia objawionego dopiero później Mojżeszowi (Wj 3,14), ale zna określenie ʼēl mówiące o Bogu Stwórcy (Rdz 14,19), którego można poznać zachwycając się stwórczym dziełem.

Chrześcijańska tradycja widziała w złożonym Abrahamowi przez Melchizedeka chlebie i winie (Rdz 14,18) typ eucharystycznej ofiary, co znalazło swój wyraz w tekście pierwszej modlitwy eucharystycznej, gdzie znajduje się wzmianka o kapłanie Melchizedeku w kontekście zapowiedzi „Ofiary doskonałej” („Mszał Rzymski dla diecezji polskich”, Poznań 1986, s. 310*). Święty Augustyn w swoim dziele „Państwo Boże” (De civitate Dei) napisał, że w opowiadaniu o Melchizedeku pojawia się pierwsza wzmianka o ofierze, którą „dziś w całym okręgu świata Chrześcijanie Bogu składają, ponieważ nie ma już nigdzie kapłaństwa i ofiary podług obrządku Aaronowego i ponieważ wszędy ofiarowuje się za kapłaństwa Chrystusowego to, co wniósł Melchizedech, gdy Abrahamowi błogosławił”. Nowotestamentowa tradycja przekazuje, że Jezus Chrystus użył chleb i wino ustanawiając Eucharystię (Mt 26,26-28; Mk 14,22-25; Łk 22,19n; 1Kor 11,23-26). „Ofiara Chrystusa i ofiara Eucharystii są jedyną ofiarą” (KKK 1367), która jest zupełnie odmienna od dawnego kultu ofiarniczego. Widzialna ofiara eucharystyczna w sposób bezkrwawy uobecnia ofiarę Chrystusa, który ofiarował samego siebie w sposób krwawy na ołtarzu krzyża, dając człowiekowi trwały dostęp do Boga.