Złota płyta przebłagalni - miejsce spotkania ludzkiego grzechu z Bożym miłosierdziem

Pokrywa zamykająca arkę od góry stanowiła złota płyta „przebłagalni” (hebr. kappōret) (por. Wj 25,17-22), która zgodnie z przekazem tradycji kapłańskiej spełniała bardzo ważną rolę w liturgii Dnia Pojednania (Kpł 16). Podczas tego ceremoniału przebłagania za grzechy istotny był rytuał krwi: „Potem weźmie trochę krwi cielca na palec i pokropi nią nad płytą przebłagalną od strony wschodniej, natomiast przed płytą przebłagalną pokropi krwią siedem razy. Potem zabije kozła na ofiarę przebłagalną za lud, wniesie jego krew za zasłonę i uczyni z jego krwią to samo, co uczynił z krwią cielca: pokropi nią płytę przebłagalną z góry i z przodu” (Kpł 16,14-15). Ponieważ uważano, że arka stanowi tron Boży strzeżony przez skrzydlate „cheruby”, zwrócone skrzydłami do siebie, by osłaniać „przebłagalnię” (Wj 25,18-20), stąd też rytuał pokropienia krwią tego miejsca Bożej obecności oznaczał nawiązanie z Bogiem życiodajnego kontaktu, który został naruszony z powodu grzechu: „Życie ciała jest bowiem w jego krwi. Ja zezwoliłem wam ją składać na ołtarzu, aby była za was zadośćuczynieniem, bo z powodu życia, które jest we krwi, dokonuje się zadośćuczynienie” (Kpł 17,11). Ryt przebłagania dokonywał się bezpośrednio na „płycie przebłagalnej”: pokrywająca przebłagalnię krew miała przypominać o przebaczeniu win Izraela, która dokonała się dzięki zastępczej śmierci zwierząt.

Wieko przykrywające Arkę Przymierza stało się narzędziem odpuszczania grzechów w kapłańskim rytuale Dnia Pojednania. Do pokrywy zamykającej arkę nawiązał apostoł Paweł w Liście do Rzymian, pisząc, że Chrystus stał się dla grzesznego człowieka prawdziwą „przebłagalnią”: „Bóg uczynił Go ołtarzem przebłagania (grec. hilastērion). Przez wiarę w Jego krwi objawił swoją sprawiedliwość, aby odpuścić grzechy popełnione uprzednio w czasie cierpliwości Bożej” (Rz 3,25). Pawłowe odniesienie do Chrystusa terminu „przebłagalnia” oznacza, że sam Jezus Chrystus z Bożego postanowienia stał się przebłagalnią za nasze grzechy. Można powiedzieć, że złota płyta przebłagalni stanowi zaledwie niedoskonały obraz tego, co dzieje się w Jezusowym sercu, w którym ludzki grzech spotyka się z Bożym miłosierdziem.

W kontekście Maryjnym spoczywająca na arce złota przebłagalnia – znak Bożego przebaczenia – wypełnia się także w Maryi, w której ciele Jezus Chrystus stał się człowiekiem, pośrednikiem nowego przymierza, którego „Bóg uczynił we wierze ofiarą przebłagalną przez krew Jego” (Rz 3,25).