Tradycja i redakcja

Łukaszowy przekaz o pobycie Dwunastoletniego Jezusa w świątyni wraz z summarium o życiu Świętej Rodziny w Nazarecie (Łk 2,41-52) stanowi zakończenie Ewangelii Dzieciństwa. W przekazie tym można widzieć zwieńczenie całej historii narodzin, a także pewnego rodzaju powtórzenie sceny ofiarowania Jezusa w świątyni. Miejscem wydarzeń w obydwu przypadkach jest świątynia jerozolimska, w której Jezus jest obecny jako w sanktuarium religijnym własnego narodu. Obydwie sceny rozpoczynają się od przybycia Świętej Rodziny do Jerozolimy, a kończą powrotem do Nazaretu. Egzegeci widzą także w Łk 2,41-52 spełnienie przepowiedni Symeona po raz pierwszy, kiedy miecz boleści przenika duszę Maryi szukającej zagubionego w świątyni Jezusa[2]. 

Narracja o pobycie Dwunastoletniego Jezusa w Świątyni Jerozolimskiej zawiera bardzo wiele elementów, które potwierdzają jej charakter historyczny. Święta Rodzina udaje się do Jerozolimy na podstawie nakazu Prawa, by pielgrzymować do świętego miasta na święto Paschy (Łk 2,41-42). Szyli oni w karawanie, przez co podróż była bardziej bezpieczna (Łk 2,44). W świątyni są obecni nauczyciele Prawa, którzy prowadzą dyskusję metodą pytań i odpowiedzi (Łk 2,46-47). Dziwnym wydaje się zagubienie – pozostanie dwunastoletniego Jezusa w świątyni (Łk 2,43), czy też niezrozumienie słów Jezusa przez Maryję (Łk 2,50), choć w wydarzeniu zwiastowania poznała ona synostwo Boże Jezusa (Łk 1,35). Paradoksalnie jednak te trudne do wytłumaczenia wydarzenia potwierdzają historyczność wydarzenia. Niemożliwym bowiem byłoby uznanie, iż takie zdarzenia – które trudno jest wytłumaczyć – były celowym wymysłem wspólnoty Kościoła, czy też samego Autora Ewangelii. Bardziej zasadnym wydaje się uznanie, iż zapisana przez Łukasza historia opiera się na przekazie pierwotnego Kościoła, a umieszczona została przez ewangelistę, by przekazać pierwsze słowa Jezusa, które mają charakter objawieniowy. Wydarzenie to stanowi niejako wprowadzenie w publiczną działalność Jezusa.

Wydaje się, iż scena o dwunastoletnim Jezusie w świątyni została dodana do Ewangelii Dzieciństwa nieco później. Prawdopodobnie historia ta nie była częścią tradycji znanej chrześcijanom związanym z Jerozolimą. Mogła ona być przechowywana w innej wspólnocie judeo-chrześcijńskiej, do którego to świadectwa dotarł św. Łukasz. Jej włączenie do Ewangelii Dzieciństwa nastąpiło przed etapem redakcji, gdyż widoczny jest w nich język i styl Łukasza. Jej związek ze scenami poprzedzającymi jest luźny. Widocznym jest też brak łączności z opisywanym wcześniej ciągiem wydarzeń, które miały miejsce 12 lat wcześniej[3].