Historia Kościoła zna wiele świadectw objawień maryjnych, które mają często charakter pojedynczych spotkań z Maryją i osobistych doświadczeń Jej troski i miłości.
Aktualne stanowisko Kościoła w sprawie Medjugorie
Nie możemy, mówiąc o objawieniach maryjnych, nie zatrzymać się przynajmniej na chwilę przy Medjugorie. To miejsce przyciąga dziś szczególną uwagę nie tylko tych, którzy są zainteresowani współczesnymi objawieniami maryjnymi. Pytanie o Medjugorie jest dziś pytaniem budzącym nie tylko spore zainteresowanie, ale też spore emocje. Jest pytaniem, na które odpowiedzi szuka się na najwyższych szczeblach hierarchii Kościoła. W zasadzie nasłuchuje się co powie papież Franciszek.
Nie zamierzamy w tym miejscu przypominać co się wydarzyło w Medjugorie pamiętnego lata 1981 roku i co ma swoją kontynuację aż do dziś. Przyjrzymy się oficjalnym dokumentom Kościoła na ten temat, poczynając od oświadczenia Kongregacji Nauki Wiary z 1996 roku. Weryfikacją tych objawień – zgodnie z procedurami Kościoła – zajął się najpierw biskup Mostaru, a następnie Konferencja Episkopatu Jugosławii. W końcu cała sprawa trafiła do Watykanu. Kongregacja Nauki Wiary 23 marca 1996 roku przypomniała stanowisko biskupów byłej Jugosławii z 10 marca 1991 roku stwierdzając, że „na podstawie przeprowadzonych dotąd badań nie można stwierdzić, że chodzi o objawienia nadprzyrodzone”. Warto uważnie się wsłuchać w słowa tego oświadczenia. Nie ma w nim wyrażonej wprost negatywnej oceny objawień i ich wykluczenia. Mówi się, że ocena wydana jest „na podstawie przeprowadzonych dotąd badań”, a więc – także dlatego, że objawienia trwają – Kościół nie tylko nie wyklucza dalszych badań tych faktów, ale otwierając przestrzeń dalszych badań, pozostawia otwartą kwestię możliwości stwierdzenia, że mamy tam do czynienia z objawieniami nadprzyrodzonymi. Sprawa Medjugorie jest więc dalej badana. Można zapytać: jak powinni się zachować ci, którzy odnajdują w Medjugorie sprzyjające miejsce do modlitwy?[9]
17 marca 2010 roku Ojciec Święty Benedykt XVI powołał 17-osobową międzynarodową komisję przy Kongregacji Nauki Wiary mającą się zająć objawieniami w Medjugorie. Na jej czele postawił emerytowanego wikariusza Rzymu kard. Camillo Ruiniego.
20 stycznia 2014 roku Komisja zakończyła badania i materiały zostały przekazane papieżowi Franciszkowi. Papież ma zdecydować. Spodziewano się, że w ciągu roku Ojciec Święty ogłosi swą decyzję, ale to się nie stało. Podjęto jednak kolejne kroki w tej sprawie.
17 lutego 2017 roku Ojciec Święty Franciszek zlecił abp. Henrykowi Hoserowi (emerytowanemu biskupowi warszawsko-praskiemu) zbadanie sytuacji duszpasterskiej, zwłaszcza potrzeb wiernych pielgrzymujących do Medjugorie[10].
Podczas powrotu z Fatimy (13 V 2017) Ojciec Święty Franciszek, w wywiadzie udzielonym na pokładzie samolotu powiedział, że w sprawie objawień w Medjugorie – za raportem Komisji kard. C. Ruiniego – trzeba rozróżnić dwie fazy: pierwszą, początkową i drugą, trwającą do dzisiaj. Według papieża Franciszka w odniesieniu do pierwszych objawień konieczne są dalsze badania. Papież docenił także duchowe owoce Medjugorie[11].
W maju 2019 roku papież Franciszek zezwolił – jak poinformował wizytator Stolicy Apostolskiej dla Medjugorie abp Henryk Hoser oraz nuncjusz apostolski w Bośni i Hercegowinie abp Luigi Pezzuto – na organizowanie pielgrzymek do Medjugorie, co oznacza, że „od tej pory pielgrzymki będą mogły być organizowane oficjalnie przez diecezje i parafie, a nie jak dotychczas odbywać się jedynie w formie prywatnej”. Jednak – jak poinformował watykański rzecznik prasowy – „decyzji Ojca Świętego nie należy interpretować jako uznania domniemanych objawień, do jakich miało dojść w Medjugorie”[12]. Chodzi więc o ważne rozróżnienie: pielgrzymi udają się do Medjugorie nie jako do miejsca objawień, ale jako do miejsca modlitwy (z racji panującego tam wyjątkowego klimatu modlitwy i nawróceń, które wielu tam przeżyło). Jak dodał watykański rzecznik prasowy: „Wymaga to dalszych badań ze strony Kościoła”[13].
Polecana literatura:
[1] Jan Paweł II, Co znaczy poświęcić świat Niepokalanemu Sercu Maryi? Homilia podczas Mszy św. w Fatimie (13 V 1982), „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 5(1982), s. 9.
[2] J. Ratzinger, Raport o stanie wiary. Z kard. Josephem Ratzingerem rozmawia Vittorio Messori, tłum. Z. Oryszyn, J. Chrapek CSMA, Warszawa-Struga 1986, s. 94.
[3] Por. J. Kumala MIC, Objawienia Maryjne w tradycji chrześcijańskiego Wschodu w kontekście kultury oniryczno-wizyjnej, w: Objawienia maryjne. Drogi interpretacji, red. K. Pek, Warszawa 1994, s. 83-110.
[4] Por. L. Gambero SM, Objawienia maryjne w tradycji patrystycznej łacińskiej, w: Objawienia maryjne. Drogi interpretacji, red. K. Pek, Warszawa 1994, s. 69-84.
[5] Por. S. Barnay, Objawienia i widzenia Najświętszej Maryi Panny w średniowieczu, w: Objawienia maryjne. Drogi interpretacji, red. K. Pek, Warszawa 1994, s. 111-122. Autorka zwraca uwagę, że w średniowieczu pojawiły się zbiory miracula i exempla Mariale oraz De laudibus Virginis Mariae zawierające kazania, cuda, pisma na cześć Najświętszej Maryi Panny. Te zbiory, jak pisze, „pełne są relacji o mariofaniach” (Tamże, s. 111).
[6] Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, 67.
[7] J. Ratzinger, Komentarz teologiczny, w: Jan Paweł II w Fatimie. Trzecia tajemnica fatimska z komentarzem Kongregacji Nauki Wiary, oprac. M. Czekański, Kraków 2000, s. 107.
[8] J. Bolewski, Teologiczne aspekty jawień maryjnych, w: Objawienia maryjne. Drogi interpretacji, red. K. Pek, Warszawa 1994, s. 59.
[9] „Ocena więc, jaką należałoby przyjąć na zasadzie posłuszeństwa wobec autorytetu Kościoła, brzmi: Na pewno można w Medziugorie modlić się tak jak w wielu miejscach, które wierzący odkryli jako sprzyjające modlitwie. Na razie brak jest jednak przekonywujących argumentów co do tego, że w Medziugorie rzeczywiście ukazuje się Matka Boża. Sprawa na pewno jest i będzie badana” (R. Pindel ks., Proroctwa nie lekceważcie, wszystko badajcie. Objawienia prywatne w świetle Słowa Bożego, Kraków 1998, s. 181. Zachowujemy przyjętą przez Autora pisownię nazwy miejsca).
[10] W wywiadzie udzielonym włoskiemu dziennikarzowi A. Galli z katolickiego dziennika „Avvenire” abp Henryk Hoser powiedział, że praca duszpasterska w Medjugorie jest bardzo intensywna i zróżnicowana. Opiera się na kulcie Najświętszej Maryi Panny, ale jest zarazem chrystocentryczna, obejmując adorację eucharystyczną, Drogę Krzyżową oraz Różaniec. Panuje tam klimat skupienia, modlitwy i kontemplacji. Uderzyła go też, jak powiedział, wielka liczba spowiedzi oraz troska o formację sumień (por. Objawienia w Medziugoriu przynoszą wiele owoców duchowych. Abp H. Hoser w rozmowie z A. Gallim, w: https://deon.pl/kosciol/objawienia-w-medziugoriu-przynosza-wiele-owocow-duchowych,438551 [dostęp: 16 IV 2020).
[11] Por. Co Franciszek tak naprawdę powiedział o Medjugorie?, w: https://pl.aleteia.org/2017/05/15/co-franciszek-tak-naprawde-powiedzial-o-medjugorie/ (dostęp: 29 IV 2020). W cytowanym wywiadzie abp H. Hoser wspomniał także, że do mediów dostała się treść ustaleń, do jakich doszła Komisja pod przewodnictwem kard. C. Ruiniego. Wyraziła się ona pozytywnie na temat pierwszych siedmiu objawień (od 24 czerwca do 1 lipca 1981), ale nie o całym zjawisku (por. Objawienia w Medziugoriu przynoszą wiele owoców duchowych. Abp H. Hoser w rozmowie z A. Gallim, w: https://deon.pl/kosciol/objawienia-w-medziugoriu-przynosza-wiele-owocow-duchowych,438551 [dostęp: 16 IV 2020).
[12] Por. B. Zajączkowska, Papież zezwolił na pielgrzymki do Medjugorie, w: https://www.vaticannews.va/pl/papiez/news/2019-05/papiez-franciszek-medjugorie-pielgrzymki.html (dostęp: 16 IV 2020).
[13] Tamże.