"Pan jest Sędzią narodów..." (Ps 7,9)

Powtórne przybycie Syna Człowieczego na ziemię, aby osądzić

Jak wynika z analizy tekstów na temat „Dnia Pańskiego” z dniem ostatecznym łączy się nierozerwalnie sąd Boży – Sąd Ostateczny (por. Ez 7,3.27). Z treści zwłaszcza Ewangelii Mateuszowej wiadomo, że ma go dokonać Syn Człowieczy (zob. Mt 10,23; 13,41; 16,27.28; 19,28; 24,27.30.37.39.44; 25,31). Opis tego wydarzenia podał Ewangelista Mateusz (Mt 25,31-46). Analizując ten opis, biorąc pod uwagę zwłaszcza pierwszy werset tego opisu, można zauważyć wyraźne nawiązanie do proroctwa z Księgi Daniela, zawartego w Dn 7,13-14. W wizji Daniela należy zatem szukać starotestamentalnej zapowiedzi powtórnego przyjścia na ziemię Syna Człowieczego, czyli Jezusa Chrystusa jako sędziego:

„Patrzałem w nocnych widzeniach:

a oto na obłokach nieba przybywa

jakby Syn Człowieczy.

Podchodzi do Przedwiecznego

i wprowadzają Go przed Niego.

Powierzono Mu panowanie,

chwałę i władzę królewską,

a służyły Mu wszystkie narody, ludy i języki.

Panowanie Jego jest wiecznym panowaniem,

które nie przeminie,

a Jego królestwo nie ulegnie zagładzie” (Dn 7,13-14).

W wizji tej mowa jest o postaci jakby Syna Człowieczego. Aramejskie wyrażenie kəḇar ʼĕnāš (dosłownie: „jakby syn człowieka”) oznacza „kogoś podobnego do istoty ludzkiej”. W identyfikacji tejże postaci decydujące znaczenie posiada partykuła porównawcza kə, która uwypukla bardziej niepodobieństwo niż podobieństwo i wyraża nie tyle przynależność postaci do rodzaju ludzkiego, co właśnie jej odrębność od niego. A zatem w wizji Daniela postać jakby Syna Człowieczego można uznać za istotę niebiańską, posiadającą boski status, różny jednakże od samego Boga. Niemniej jednak jakby Syn Człowieczy jawi się jako postać ściśle związana z osobą Przedwiecznego, czyli Boga (zob. Dn 7,9), od którego otrzymał władzę i godność królewską, obejmującą wszystkie „narody, ludy i języki”. To królowanie ma mieć wymiar wieczny, nie przemijający i nie ulegający zagładzie. Warto zauważyć, że wieczne i uniwersalne królowanie prorocy zawsze łączyli z osobą Mesjasza (por. Iz 7 – 11; Mi 5; Ps 2; 72; 110). Chociaż w wizji Daniela jakby Syn Człowieczy nie jest identyfikowany wprost z sędzią, który przeprowadza sąd nad światem, to jednak jego pojawienie wpisuje się w obraz sądu: „Sąd zasiadł i otwarto księgi” (Dn 7,10). Można jedynie wnioskować, że wraz z władzą królewską otrzymał również władzę sądzenia (por. Salomon, który jako król wykonywał władze sądzenia – por. 1 Krl 3,4-28). Uczestnictwo jakby Syna Człowieczego w sądzie może sugerować wzmianka o tronach, które zostały postawione. Być może wyrażenie „trony” w liczbie mnogiej odnosi się do Przedwiecznego i postaci jakby Syna Człowieczego. Chociaż w wizji nie ma wprost powiedziane, że jakby Syn Człowieczy został wprowadzony na tron, to jednak w w. 14, gdzie mowa jest o przekazanej godności królewskiej jakby Synowi Człowieczemu, można dostrzegać myśl o jego intronizacji. To z kolei pozwala przypuszczać, że jakby Syn Człowieczy uczestniczy także w Boskiej władzy sądzenia. Tego rodzaju interpretacja posiada swoje odbicie w przekazach ewangelicznych o Synu Człowieczym, który jawi się jako eschatologiczny sędzia. Widać to przede wszystkim w przekazanym przez Ewangelistę Mateusza obrazie Sądu Ostatecznego, który zaczyna się od słów:

„Gdy Syn Człowieczy przyjdzie w swej chwale i wszyscy aniołowie z Nim, wtedy zasiądzie na swoim tronie pełnym chwały. I zgromadzą się przed Nim wszystkie narody, a On oddzieli jednych [ludzi] od drugich, jak pasterz oddziela owce od kozłów” (Mt 25,31).

Uzupełnieniem tej wizji mogą być słowa Jezusowego nauczania z Ewangelii Janowej:

„Ojciec bowiem nie sądzi nikogo, lecz cały sąd przekazał Synowi. [...] Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Kto słucha słowa mego i wierzy w Tego, który Mnie posłał, ma życie wieczne i nie idzie na sąd, lecz ze śmierci przeszedł do życia. [...] Przekazał Mu władzę wykonywania sądu, ponieważ jest Synem Człowieczym” (J 5,22.24.27).

Do wizji Daniela z Dn 7 nawiązał także autor Apokalipsy, który utożsamiając postać jakby Syna Człowieczego z Chrystusem zmartwychwstałym i wywyższonym (por. Ap 1,7.18), w wizji zawartej w Ap 14,14-16 wprost dostrzega w Nim sędziego. Opis ten opiera się na metaforycznym obrazie żniw, co wyraźnie wskazuje na koniec świata i czas Sądu Ostatecznego, w czasie którego dokona się oddzielenie sprawiedliwych od grzeszników, w następstwie czego ci pierwsi otrzymają nagrodę, a drudzy zostaną przeznaczeni na wieczne potępienie. Tę prawdę z kolei wyraźnie zapowiada wizja z Dn 12,2:

„Wielu zaś, co posnęli w prochu ziemi, zbudzi się: jedni do wiecznego życia, drudzy ku hańbie, ku wiecznej odrazie”.