Czwarty kielich?

W przekazie dwóch pierwszych Ewangelii Jezus zaraz po ustanowieniu Eucharystii zrobił coś, co wprawiłoby w zdumienie każdego Żyda. Św. Mateusz przekaże: „gdy oni jedli, Jezus wziął chleb i odmówiwszy błogosławieństwo, połamał i dał uczniom, mówiąc: «Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje». Następnie wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie, dał im, mówiąc: «Pijcie z niego wszyscy, bo to jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów. Lecz powiadam wam: Odtąd nie będę już pił z tego owocu winnego krzewu aż do owego dnia, kiedy pić go będę z wami nowy, w królestwie Ojca mojego». Po odśpiewaniu hymnu wyszli ku Górze Oliwnej” (Mt 26,26-30).

Ewangelia wg św. Marka podobnie przekaże: „gdy jedli, wziął chleb, odmówił błogosławieństwo, połamał i dał im mówiąc: «Bierzcie, to jest Ciało moje». Potem wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie dał im, i pili z niego wszyscy. I rzekł do nich: «To jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana. Zaprawdę, powiadam wam: Odtąd nie będę już pił z owocu winnego krzewu aż do owego dnia, kiedy pić go będę nowy w królestwie Bożym». Po odśpiewaniu hymnu wyszli w stronę Góry Oliwnej” (Mk 14,22-26).

W obu przekazach Jezus uroczyście ogłasza, iż nie będzie pił „z owocu winnego krzewu” aż do nadejścia królestwa Bożego. Jednak po trzecim kielichu paschalnym, zaraz po zakończeniu wieczerzy, należało jeszcze wypić jeden, czwarty kielich – kielich chwały. Jezus natomiast zarzeka się, że nie będzie pił więcej wina.

Jak wszyscy Żydzi, po wypiciu trzeciego kielicha Jezus i Jego uczniowie „odśpiewali hymn”. Większość komentatorów wskazuje, iż jest to wyraźne nawiązanie do Psalmów 115 – 118, czyli końcowych psalmów Hallelu. Mimo jednak, że odśpiewano hymn, żaden z ewangelistów nie podaje, by wypito ostatni kielich wieczerzy paschalnej – czwarty obowiązkowy kielich wina. Zamiast tego ewangeliści mówią, że wszyscy wyszli z Wieczernika i udali się na drugą stronę doliny, na Górę Oliwną.

Czyli Jezus nie zakończył swojej ostatniej uczty paschalnej. Jest to niezmiernie ważne. Jezus nie tylko zmienił samą wieczerzę, koncentrując się na własnym ciele i krwi, a nie na ciele baranka paschalnego. Wydaje się, iż również świadomie nie dokończył liturgii paschalnej, przysięgając nie pić więcej „z owocu winnego krzewu” i wychodząc z Wieczernika faktycznie bez wypicia ostatniego kielicha.

Uczniowie, widząc takie zachowanie swojego Mistrza musieli być wstrząśnięci. Zawsze bowiem celebracje Paschy, w których uczestniczyli, kończyły się uroczystym wypiciem czwartego kielicha, kielicha hallelu, czyli „kielicha chwały”. Teraz jednak Pascha została przerwana – nie została dokończona. Ich Mistrz wyszedł do Getsemani.