Jan Chrzciciel - prekursor Mesjasza (Łk 1,5-25.57-80)
Ewangelia wg św. Łukasza, po krótkim wprowadzeniu, rozpoczyna się od dziejów poprzednika Jezusa.
Ręka Pańska z nim była
Wydarzenia związane z poczęciem syna Zachariasza i Elżbiety, pobyt Maryi, niezwykłe narodzenie Jana, niezwykłe nadania imienia oraz Zachariasz odzyskujący mowę i wielbiący Boga – wszystko to sprawia, iż „strach padł na wszystkich” (Łk 1,65), a wszyscy, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca. Ów lęk to reakcja na objawienie mocy Boga, wobec której okazuje się małość, kruchość i słabość człowieka. To co dokonało się w życiu Zachariasza i Elżbiety staje się radosną wieścią dla wszystkich ludzi.
To co się wydarzyło dla wszystkich było jasnym znakiem, iż sam Bóg jest Panem historii, że to on sam kieruje dziejami świata – dziejami Jana. Łukasz podkreśla tę prawdę pisząc „ręka Pańska była z nim”. Wyrażenie to wyraźnie nawiązuje do tradycji Starego Przymierza. Często na kartach Starego Testamentu można odnaleźć przekazy mówiące o działaniu niewidzialnego Boga w świecie czy w życiu poszczególnych ludzi. Często autor natchniony to działanie Boga określa wyrażeniem „ręka Pańska”[10]. Jeśli „ręka Pańska była z kimś”, oznaczało to Bożą opiekę i kierowanie życiem tego wybrańca[11]. Analogicznie, jeśli „ręka Pańska była przeciwko komuś”, oznaczało to, że sam Bóg sprzeciwiał się jakimś zamiarom. Wtedy to Pan niszczył takie zamiary, zmieniał życie ludzi według własnej woli czy też karał za występki[12].
Pisząc zatem, iż „ręka Pańska była z Janem” Łukasz podkreśla, że mieszkańcy Judei wierzyli, że sam Bóg wszedł w jego życie już w chwili narodzin i wyznaczył mu do spełnienia niezwykłe i ważne zadania. Co więcej, wyznają, iż Bóg będzie Jana wspierał w pełnieniu tego dzieła. Bóg zatem nie jest bierny. Bóg jest obecny pośród swojego ludu – to bóg prowadzi swój lud ku zbawieniu.
[1] Zob. szerzej J. Łach, Dziecię się nam narodziło. W kręgu teologii Ewangelii dziecięctwa Jezusa, Częstochowa 2001, s. 101-119; H. Ordon, Historiozbawcza perspektywa św. Łukasza, struktura i teologia Łk 1, 5-56 oraz Dz 10, w: Chrystus i Kościół. Wybrane teksty Nowego Testamentu, red. F. Gryglewicz, Lublin 1979, s. 101-110.
[2] W przekazie 1Krn 24,1-19 na polecenie króla Dawida kapłani, wywodzący się z dwóch synów Aarona (Eleazara i Itamara), zostali podzieleni przez losowanie na dwadzieścia cztery oddziały, odpowiadające dwudziestu czterem naczelnikom rodów. Oddział Abiasza był ósmy oddziałem. Według historyków w czasach opisywanych przez Autora Trzeciej Ewangelii w świątyni Jerozolimskiej służbę pełniło łącznie osiemnaście tysięcy kapłanów i lewitów, którzy podzieleni byli na oddziały. Każdego tygodnia służbę świątynną pełnił jeden oddział, liczący około 300 kapłanów i 400 lewitów.
[3] Stary Testament traktuje płodność i posiadanie licznego potomstwa jako błogosławieństwo Boga udzielone tym, którzy oddają Mu cześć i zachowują Jego przykazania (zob. Wj 23,25; Pwt 7,12-14). Źródłem życia jest sam Bóg i to On, w zależności od upodobania otwiera lub zamyka łono kobiety (zob. Rdz 16,1; 20,18; 29,31; 1 Sm 1,5; Iz 66,9). Liczne teksty Starego Testamentu pokazują, jak bardzo upragnionymi darem były dzieci – szczególnie synowie, którzy mogli przedłużyć ród i utrwalić dziedzictwo. Zob. R. de Vaux, Instytucje Starego Testamentu, Poznań 2004, s. 51.
[4] Zob. S. Fausti, Wspólnota czyta Ewangelię według św. Łukasza, Częstochowa 2005, s. 24-25.
[5] Na temat kapłaństwa Starego Przymierza zob. szerzej H. Langkammer, Kapłaństwo i kapłani Starego Przymierze, w: Życie religijne w Biblii, red. G. Witaszek, Lublin 1999, s. 141-155.
[6] Do Miejsca Najświętszego wchodził raz do roku jedynie arcykapłan.
[7] Na temat ofiar w Starym Testamencie zob. szerzej R.A. Sikora, Rytuał składania ofiar w Starym Testamencie, w: Życie religijne w Biblii, s. 193-203.
[8] Warto zwrócić uwagę, iż w tradycji biblijnej strona prawa jest wskazywana jako szczególna – jako godniejsza. Stąd też mówiąc o czasach ostatecznych Jezus zapowiada, iż ludzie prawi będą zgromadzeni po prawej stronie Syna Człowieczego (zob. Mt 25,33), również Mesjasz zasiada po prawej stronie Pana zgodnie z Ps 110,1 (zob. Mt 22,44; Łk 20,42 i Dz 2,34). Zob. F. Mickiewicz, Ewangelia według świętego Łukasza. Rozdziały 1 - 11, Częstochowa 2011, s. 97.
[9] W Starym Testamencie występuje wielkie bogactwo określeń „Dnia Jahwe”. Z ważniejszych określeń: „Dzień Pański” (np. So 1,14-18; Ml 4,5-6), „Ów Dzień” (np. Iz 24,21), „Oto nadchodzą Dni” (Jr 9,25-26), „Ten Dzień” (Am 9,11), „Kres Dni” (Oz 3,5) „Wtedy” (Ml 3,5); por. R. H. Hiers, Dzień sądu, w: Encyklopedia biblijna, Warszawa 2004, s. 224-225. Odnośnie nadziei Narodu Wybranego łączących się z Dniem Pańskim zob. P. Łabuda, Śmierć i życie po śmierci wg Ewangelii św. Łukasza, Tarnów 2007, s. 26-27.
[10] Zob. np. Wj 13,3.14; Lb 11,23; Iz 59,1.
[11] Zob. 1Krl 18,46; 2Krl 3,15; Ezd 7,6; Iz 66,14 i in..
[12] Zob. Wj 9,3; Sdz 2,15; Rt 1,13; 1Sm 5,6.9; 12,15 i in.
