Natchnienie w nauce od Soboru Watykańskiego I
Fundamentem świętości Biblii i podstawą autorstwa Bożego jest fakt napisania jej pod tchnieniem Ducha Świętego.
Wpływ Boga na wolę hagiografa
Dzięki osądowi umysłu oświeconego i poruszonego przez Boga, idee, które miały być spisane, znajdowały się w umyśle hagiografa. Niezbędna była jednak decyzja woli o rozpoczęciu pisania tekstu. Taka decyzja musiała dokonać się poprzez poruszenie pochodzące od Boga. Inaczej, powstając bez Bożego poruszenia, tekst biblijny pochodziłoby od człowieka i Bóg nie byłby przyczyną nadrzędną.
Poruszenie woli pisarza natchnionego przez Boga było poruszeniem uprzednim, następującym zanim została podjęta decyzja hagiografa. Owo poruszenie następowało również w sposób wewnętrzny[12]. Ujmując w ten sposób natchnienie – jako wewnętrzne i uprzednie poruszenie autora przez Boga, można mówić, iż Bóg znajduje się u początku powstania Księgi.
Rolę hagiografów w powstawaniu Pisma Świętego wyjaśnia Benedykt XV stwierdzając, iż św. Hieronim „nie tylko stwierdza to, co jest wspólne wszystkim autorom, że oni przy pisaniu kierowani byli Duchem Świętym tak, że Bóg winien być uznany jako pierwsza przyczyna całego sensu i wszystkich zdań Pisma Świętego, ale odróżnia również dokładnie to, co jest właściwe każdemu poszczególnemu pisarzowi. Ukazuje bowiem w szczegółach, jak każdy pojedynczy autor w kompozycji dzieła, w języku, w sposobie i formie wypowiadania się posługuje się własnymi władzami i przymiotami i uwypukla tym samym indywidualne przymioty i rysy każdego z autorów”. I dalej stwierdza Benedykt, iż św. Hieronim „nie ma żadnej wątpliwości co do tego, że poszczególni autorzy (tekstów Ksiąg Pisma Świętego), każdy zależnie od swego temperamentu i swych uzdolnień, użyczali tchnącemu Bogu swego działania w sposób wolny”[13].
Wpływ Boga na władze wykonawcze hagiografa
W powstawaniu księgi miały udział przede wszystkim władze wykonawcze hagiografa, jego sprawności psychologiczne – wyobraźnia, pamięć oraz sprawności fizjologiczne (system nerwowy). Władze i sprawności również musiały zostać poruszone przez Boga, aby prawdziwym było twierdzenie, iż Bóg jest przyczyną nadrzędną księgi. Nie oznacza to, iż musiało nastąpić jakieś nowe czy też bezpośrednie poruszenie władz wykonawczych, odrębne od tego, które poruszyło wolę autora. Można bowiem uznać, iż wpływ Boga na władze wykonawcze był asystencją specjalną i trwałą. Ów wpływ trwał tak długo, jak długo trwał pisanie księgi.
[1] DS 1787-3006.
[2] EB 77.
[3] Zob. H. Muszyński, Charyzmat natchnienia biblijnego, s. 35-36.
[4] DS 1950.1951.1952.
[5] Zob. P. Leks, „Słowo Twoje jest prawdą…”, s. 174-175.
[6] DS 2186.
[7] KO 11.
[8] Każdy autor wyraża w książce własne idee. Zadaniem umysłu jest to, aby idee, które zostaną wyrażone w księdze, były jego własnymi. Aby idee stały się autora, jest konieczne, by autor w swoim umyśle wydał sąd teoretyczny o ich prawdziwości i sąd praktyczny o słuszności utrwalenia ich na piśmie. Jeśli bowiem braknie sądu teoretycznego, idee księgi będą własnością innej osoby. Jeśli zaś braknie sądu praktycznego, księga będzie napisana z inicjatywy kogoś innego.
[9] Rodzaj literacki to pewna forma pisania stosowana przez ludzi danej epoki i stanowiąca ustalony sposób komunikacji. Rodzajem literackim może być pojedyncze zdanie, zazwyczaj jednak nazwę tę stosuje się do większych całości literackich (przypowieść, hymn, pieśń), a zwłaszcza do całej księgi.
[10] Divino afflante Spiritu, DS 111.
[11] Np. w bajce prawda będzie się kryć w pouczeniu, w pieśni epickiej zaś w historyczności faktów.
[12] Z poruszeniem Bożym może łączyć się wpływ zewnętrzny – ludzki. Przykład tego mamy np. gdy wspólnot Kościelne proszą św. Pawła o pewne wskazania, czy wytłumaczenie spornych kwestii. Paweł pobudzony, poruszony pewnymi kwestiami, pisze do wspólnot pouczenia i wskazania (zob. 1 Kor 1,11; 11,18).
[13] „Spiritus Paraclitus”; DS 3650.
