Tekst Starego i Nowego Testamentu

W przybliżeniu można przyjąć, że Stary Testament powstawał przez ponad 1000 lat, począwszy od ok. XII do I w. przed Chr. Pierwszy etap określa się mianem przedliterackim. Przesłanie biblijne przekazywano wyłącznie ustnie. Liczne teksty biblijne: poetyckie, prawne, sagi, czy opowiadania rodowe i narodowe żyły przez wieki w ustnej tradycji. Ten okres może sięgać czasów patriarchów, a więc XIX w. przed Chr. Przekazywanie i trwanie tekstu, niejako gwarantowała wielka wierność narodu wybranego względem historii, która była dla nich historią działania Boga w dziejach narodu[1].

Kolejnym etapem był okres redakcji – niezwykle długi i skomplikowany czas. Teksty pochodzące z tradycji ustnej były przerabiane, ubogacane, często jeszcze raz przeredagowywane i wreszcie spisywane. Ostateczny tekst Pięcioksięgu powstał przypuszczalnie w V wieku przed Chrystusem, natomiast zakończenie redakcji zbioru ksiąg prorockich mogło nastąpić w III wieku po Chrystusie.

Nie posiadamy autografów, czyli oryginałów tekstu kanonicznego, ale apografy czyli odpisy. Tekst biblijny był przepisywany wielokrotnie dla potrzeb synagog oraz wyznawców judaizmu a potem i chrześcijaństwa. Dzięki pracy kopistów teksty święte zachowały się na papirusach, zwojach pergaminowych, w kodeksach, lekcjonarzach i w dziełach pisarzy chrześcijańskich w formie cytatów. Takie teksty nazywamy „świadkami tekstu”. Świadectwa te mogą mieć postać bezpośrednią, kiedy przekazują tekst w formie ciągłej lub pośrednią, gdy pewne fragmenty tekstu znajdujemy w innych dziełach, jak chociażby u Ojców Kościoła.

Teksty te zachowały się w formie bezsamogłoskowej lub opatrzonej samogłoskami. W okresie bowiem od około VII do X wieku uczeni żydowscy zwani „masoretami” (od „masorah” – tradycja) zaopatrzyli tekst hebrajski w samogłoski, akcenty i znaki przestankowe, a na marginesach zostawili glosy. Stąd też dzielimy świadków tekstu Starego Testamentu na teksty przedmasoreckie i masoreckie[2].