Wczesnochrześcijańskie słownictwo eucharystyczne
Temat Eucharystii pojawia się w literaturze patrystycznej często, ale w zawoalowany sposób.
Literatura:
- Eucharystia pierwszych chrześcijan, red. M. Starowieyski, BOK 8, Kraków 1997.
- Pokarm nieśmiertelności, red. W. Myszor, E. Stanula, Katowice 1987.
- F. Drączkowski, Termin „eucharistia” w pismach Klemensa Aleksandryjskiego, „Vox Patrum” 7(1987), z.12/13,73-86.
- S. Longosz, Nazwa „eucharistia”. Okres przedchrześcijański, „Vox Patrum” 16(1996), z.30/31, 349-363.
- J. Tyrawa, Eucharystia: Okres wczesnochrześcijański, Encyklopedia Katolicka 4, Lublin 1989,1241-1244.
- H. Wójtowicz, Nazewnictwo eucharystyczne u św. Augustyna. Aspekt filologiczny, „Vox Patrum” 8 (1988), z. 14,225-292.
- A. Żurek, „Mysterium passionis – corpus et sanguis Christi – communio”. Eucharystia sakramentem wtajemniczenia chrześcijańskiego w Kościele łacińskim czwartego i piątego wieku, Katowice 2012, 83-130.
[1] Por. Dz 2,42; 20,7, szerzej zob. ks. J. Kudasiewicz, Eucharystia w życiu pierwotnego Kościoła, w; Eucharystia – miłość i dziękczynienia, (red.) W. Słomka, A. J. Nowak, Lublin 1992, 23.
[2] Por. Łk 24,29-30.35.
[3] Por. Didaché 14,1; Ignacy Antiocheński, Do Kościoła w Efezie 20,2.
[4] Augustyn, Sermo 235,3, PL 38,1118, tłum. własne.
[5] Por. Augustyn, Kazanie do Ewangelii według św. Mateusza 89,7, ŹMT 88, Kraków 2022, 406.
[6] Por. Augustyn, Epistula 36,12.28; 149,3.32.
[7] Por. S. Longosz, Nazwa „eucharistia”. Okres przedchrześcijański, „Vox Patrum” 16(1996), z.30/31, 356.
[8] X. Leon-Dufour, Słownik teologii biblijnej, Warszawa 1973, 266.
[9] W Didaché został użyty kilkakrotnie. Por. Didaché 9,1; 14,1.
[10] Por. Do Kościoła w Efezie 13,1; Do Kościoła w Smyrnie 8,1.
[11] Por. Justyn, Apologia I,65,3; I,66,1-2; Dialog z Żydem Tryfonem 117,2 i 5
[12] Justyn, Apologia I,66,2, tłum. L. Misiarczyk, Warszawa 2012, 86.
[13] Por. F. Drączkowski, Termin „eucharistia” w pismach Klemensa Aleksandryjskiego, „Vox Patrum” 7(1987), z. 12/13, 78-79.
[14] Por. Synod w Kartaginie (397), k. 4, w: Dokumenty synodów od 381 do 431 roku, ŹMT 52, Kraków 2010, 74: Synod w Toledo (ok. 400), 14, w: Dokumenty synodów od 50 do 381 roku, ŹMT 37, Kraków 2006, 124.
[15] Szerzej zob. S. Longosz, art. cyt. 363.
[16] Łac. Mitto, mittere, misi, missum – posłać. Gramatyczną formę wyjaśnić łatwo. Trudniej wyjaśnić znaczenie.
[17] „Competentes” to byli katechumeni, którzy w najbliższą Wielką Sobotę mieli przyjąć chrzest.
[18] Św. Ambroży, Listy, 76,4, tłum. P. Nowak, BOK 29, Kraków 2012,96.
[19] Por. św. Augustyn, Kazania z kolekcji nowej(Dolbeau 2) 2,6.
[20] Św. Augustyn, Sermones 49,8, PL 38,324, tłum. własne.
[21] Por. Pielgrzymka do miejsc świętych, 35,1-3; 38,2.
[22] Jan Kasjan, De institutis coenobiorum, 3,11, CSEL 17,44, tłum własne.
[23] Św. Cezary z Arles, Kazania, 73,1, tłum. J. Pochwat, ŹMT 57, Kraków 2011,385.
[24] Por. E. Ziemiann, Misterium, Encyklopedia Katolicka 12, Lublin 2008, 1265-1266.
[25] List synodu biskupów zachodnich w Sardyce do wszystkich kościołów 5(44), w: Dokumenty synodów od 50 do 381 roku, 64.
[26] Św. Hilary z Poitiers, O Trójcy Świętej 8,13.
[27] Por. Gaudencjusz z Bresci, Traktaty 5,4.
[28] Por. św. Hieronim, Przeciw Jowinianowi 1,20,
[29] Por. św. Hieronim, Do nowo ochrzczonych.
[30] Tertulian, O wieńcu, 3,3, tłum. T. Skibiński, PSP 65, Warszawa 2007,109.
[31] Św. Ambroży, De Helia et ieiunio 10,34, SAEMO 6,72, tłum. własne.
[32] Św. Ambroży, Hexaemeron 6,9.69, tłum. W. Szołdrski, PSP 4, Warszawa 1969, 222.
[33] Św. Ambroży, O sakramentach 5,1.1, tłum. L. Gładyszewski, ŹMT 31, Kraków 2004, 90.
[34] Św. Augustyn, Kazania do Ewangelii według św. Mateusza, 71,11,17, tłum. A. Żurek, ŹMT 88, Kraków 2022,237.
[35] Św. Augustyn, O państwie Bożym, 10,6, tłum. W. Kornatowski, Warszawa 1977,449.
[36] Św. Augustyn, Sermones 231,5, PL 38,1107.
[37] Św. Augustyn, Wiara i uczynki 6,9, tłum. W. Budzik. POK 10, Poznań 1929,231.
[38] Św. Augustyn, O państwie Bożym, 20,9.2, dz. cyt., .
[39] Św. Augustyn, Confessiones 6,2.2, PL 32,720, tłum. własne.
[40] Por. 1 Kor 10,16. Szerzej R. Popowski, Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu, Warszawa 1995, 243, nr 2123-2125.
[41] Szerzej zob. M. Pisarzak, Eulogia, Encyklopedia Kościelna 4, Lublin 1989, 1302-1303.
[42] Por. Augustyn, De peccatorum meritis et remisione 2,26.
[43] Por. Konstytucje Apostolskie VIII,31.2, ŹMT 42, Kraków 2007, 258.
[44] Por. Konstytucje Apostolskie VIII,28, dz. cyt., 256-257.
[45] Por. Euzebiusz, Historia Kościelna V,24,15.
[46] Zob. „Kielich Błogosławieństwa”, św. Bazyli Wielki, O Duchu Świętym 27, 66, Warszawa 1999,175.
[47] S. Longosz, art. cyt., 361.
Pytanie
Kto w starożytności mógł uczestniczyć w całej Mszy św.?
Odpowiedzi z podaniem tradycyjnego adresu pocztowego prosimy przesyłać e-mailem na adres: studium@gosc.pl lub pocztą tradycyjną:"Gość Niedzielny" Plac Katedralny 1
33-100 Tarnów
Administratorem danych osobowych jest Instytut Gość Media (Organizator). Dane osobowe są przetwarzane na podstawie Pani/Pana zgody, w celu przeprowadzenia konkursu, przez okres do zakończenia całego postępowania konkursowego. Dane osobowe mogą być udostępniane uprawnionym organom. Przysługuje Pani/Panu prawo dostępu do treści swoich danych, żądania ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, przenoszenia, wniesienia sprzeciwu, wniesienia skargi do organu nadzorczego. W każdym momencie zgody na przetwarzanie danych w celu przeprowadzenia konkursu jak i opublikowanie wyników mogą zostać wycofane przez kontakt na adres e-mail: sekretariat@igomedia.pl.
Ze względów bezpieczeństwa, kiedy korzystasz z możliwości napisania komentarza lub dodania intencji, w logach systemowych zapisuje się Twoje IP. Mają do niego dostęp wyłącznie uprawnieni administratorzy systemu. Administratorem Twoich danych jest Instytut Gość Media, z siedzibą w Katowicach 40-042, ul. Wita Stwosza 11. Szanujemy Twoje dane i chronimy je. Szczegółowe informacje na ten temat oraz i prawa, jakie Ci przysługują, opisaliśmy w Polityce prywatności.