I. Lectio – czytanie i zrozumienie Pisma

Po modlitwie i przyzwaniu Ducha Świętego przeczytajmy tekst, aby jak najlepiej go poznać i zrozumieć. Czytamy i poznajemy tekst.

Ojcze i Ojcze nasz – św. Łukasz i św. Mateusz

Modlitwa Ojcze nasz jest wielką modlitwą uczniów Pańskich[1]. Dwóch ewangelistów, św. Mateusz i św. Łukasz, ukazują Jezusa uczącego swoich uczniów modlitwy Pańskiej (Mt 6,8-13 i Łk 11,1-4). Jednak między tymi dwoma przekazami jest wiele różnic. Jako najważniejsze z nich można wskazać: różne okoliczności, w których Jezus uczy modlitwy, ponadto tekst modlitwy Ojcze nasz w wersji Łukasza jest krótszy niż w przekazie Mateusza. Chcąc wyjaśnić te różnice proponowano różne rozwiązania. Niektórzy wskazywali, iż Jezus uczył swoich uczniów modlitwy Pańskiej dwukrotnie, w dwóch odmiennych wersjach. Inni uważali, że św. Mateusz zachował pierwotną wersję modlitwy, zaś Łukasz skrócił ją. Dlaczego jednak Łukasz – dla którego sprawa modlitwy ma tak wielkie znaczenie –  miałby skracać modlitwę, której nauczył uczniów sam Jezus? Niektórzy komentatorzy stoją na stanowisku, że to św. Łukasz zachował pierwotną wersję modlitwy, zaś Mateusz, korzystając z niej, rozwinął ją ze względu na liturgiczne potrzeby Kościoła. Najbardziej jednak przekonującą opinią wydaje się być ta, iż obaj ewangeliści – Mateusz i Łukasz utrwalili na piśmie dwie odmienne tradycje ustne, pielęgnowane we wspólnocie Kościoła pierwotnego, w której każdy z nich działał[2].

Wydaje się, iż Jezus nauczył uczniów modlitwy w języku hebrajskim, bowiem ówcześni Żydzi, chociaż na co dzień posługiwali się językiem aramejskim, jednak swoje codzienne modlitwy odmawiali w języku dla nich świętym, którym był właśnie język hebrajski. Uczniowie, rzecz jasna, zapamiętali modlitwę Pańską, przejęli i dołączyli do innych odmawianych modlitw, wśród których były psalmy, hymny, błogosławieństwa towarzyszące różnym okolicznościom życia i tym podobne. Po zesłaniu Ducha Świętego, gdy apostołowie zaczęli organizować religijne życie wspólnoty, modlitwa Ojcze nasz stała się niezwykle ważna. Wydaje się, iż na tym etapie modlitwa Pańska była krótka. Jednak nie da się w pełni odtworzyć jej brzmienia. Po pewnym czasie, gdy wspólnota w Antiochii Syryjskiej rozrosła się, został tam posłany Barnaba (zob. Dz 11,22). Wydaje się, iż to właśnie Barnaba przekazał tamtejszej wspólnocie modlitwę Ojcze nasz. Być może to właśnie on przetłumaczył ją na język grecki, dostosowując ją do mentalności środowiska helleńskiego. W takiej postaci przejął ją św. Łukasz i zapisał jako bardzo ważną na kartach swojej Ewangelii. Niezależne od wspólnoty antiocheńskiej, wspólnota palestyńska rozwinęła pierwotną modlitwę Jezusa, dodając do niej prośby, w duchu nauczania Mistrza z Nazaretu, zawierające w modlitewnej formie najważniejsze prawdy Ewangelii. W tej postaci modlitwa ta została włączona do Ewangelii spisanej przez Mateusza, potem zaś zaczęła ona wnikać w kolejne wspólnoty kolejnych Kościołów – wszędzie tam, gdzie docierała księga Ewangelii wg św. Mateusza.