Współpracownicy apostoła narodów

Kim zatem byli ci współpracownicy?

Zanim przejdziemy do tych, którzy są wymienieni z imienia trzeba najpierw wspomnieć o całej rzeszy tych bezimiennych. Najpierw byli to jego rodacy, Żydzi, którzy w swoich wspólnotach i domach przyjmowali Pawła, okazywali mu życzliwość tam, gdzie przybywał. Trzeba pamiętać, że choćby bez takiego podstawowego zabezpieczenia materialnego Apostoł nie mógłby skutecznie działać. Co prawda, Paweł chlubi się tym, że może zrezygnować ze wsparcia finansowego, jakie mógł otrzymywać od poszczególnych wspólnot. Chciał być niezależny i nie chciał być ciężarem dla wspólnot. Prowadził surowy tryb życia i zarabiał na swoje potrzeby jako rzemieślnik, robiąc namioty. Z drugiej jednak strony widzimy jak przyjmuje finansowe wsparcie od Filipian i niemal na każdym kroku korzysta z pomocy współpracowników i współbraci we wierze. Dobrym przykładem jest ostatni rozdział Listu
do Rzymian, gdzie o matce Rufusa mówi, że i jemu okazała się matką (16,13), a żydowskie małżeństwo Pryscyllę i Akwilę chwali z wdzięcznością za to, że nadstawiali karku za jego życie (16,3)[1].

Paweł więc, mimo niezwykle mocnej osobowości, nie był indywidualistą.

Gdyby jego indywidualizm rozumieć w sensie jego samodzielności w myśleniu, podejmowaniu decyzji, to można by nazwać go indywidualistą w tym pozytywnym sensie. Jednak na płaszczyźnie współpracy z ludźmi, nawet gdyby miał takie pokusy, to jako wędrowny misjonarz nie mógł taki być. Przede wszystkim nie był też człowiekiem zamkniętym w sobie. Przeciwnie on ciągle szukał ludzi,
był gotowy do dzielenia się, pracował i ewangelizował razem z innymi. Mówiąc językiem dzisiejszych menadżerów, był zdolny zbudować teamwork. Pełniąc rolę kierowniczą gromadził wokół siebie współpracowników i z żelazną konsekwencją wypełniali podjętą misję.