Triumfalny wjazd do Jerozolimy

Świątynia ta została jednak zburzona

Świątynia Salomona została zburzona przez Babilończyków. Odbudowa rozpoczęła się po około pięćdziesięciu latach, po powrocie Żydów z przesiedlenia. Początkowy okres dominacji perskiej był pełen burzliwych wydarzeń i nie jest do końca jasne, kiedy sanktuarium zostało ostatecznie odbudowane. W pierwszej kolejności na swoim dawnym miejscu stanął ołtarz, wokół którego zaczęto organizować odnowiony kult. Dwadzieścia lat po powrocie Izraelitów z niewoli babilońskiej świątynia funkcjonuje już normalnie. Ubóstwo oraz brak stabilnej sytuacji politycznej sprawiły, że sanktuarium odbudowanemu przez Żydów, którzy wrócili z Babilonu, daleko było do świetności świątyni Salomona. Prorocy powygnaniowi zapowiadają jednak, że chwała odnowionej świątyni nie będzie polegać na pięknie zewnętrznym, lecz na pełnych chwały wydarzeniach, które w niej się dokonają (Ag 2,3-9).

Dane historyczne na temat budowli wzniesionej przez Żydów bezpośrednio po powrocie z przesie­dlenia babilońskiego, czyli tzw. świątyni Zorobabela, są niewielkie. Powodem takiego stanu rzeczy jest ogromny projekt architektoniczny podjęty przez budowniczych Heroda Wielkiego ok. 35 r. przed Chr. Nie będąc Żydem lecz Idumejczykiem, Herod starał się przypodobać ludności żydowskiej przez wybudowanie wspaniałej świątyni. Postanowił on wybudować wielki kompleks kultowy, w którym miał być godnie czczony Bóg Izraela.

Świadectwa historyczne na temat świątyni herodiańskiej są bogate. Spośród znanych dziś tekstów źródłowych za najbardziej wiarogodne uznaje się opisy Józefa Flawiusza. Dzięki niemu łatwiej jest ustalić przeznaczenie poszczególnych części sanktuarium. Żydowski historyk opisuje szczegółowo nie tylko historię budowy świątyni[2], ale i jej ostateczny koniec, który miał miejsce wraz ze zdobyciem miasta przez Rzymian w 70 r. po Chr. Wojska Tytusa wtargnęły wówczas do miasta, a jeden z żołnierzy w szale wojennym wrzucił płonącą pochodnię do przybytku. Płomienie i żądza łupu dokonały reszty zniszczenia[3]. Ostatniego upokorzenia świątynia doznała po powstaniu Bar Kochby (135 r. po Chr.), kiedy to cesarz Hadrian nie tylko zupełnie przebudował miasto zmieniając nawet jego nazwę na Aelia Capitolina, ale również na miejscu dawnej świątyni wybudował świątynię poświęconą Jupiterowi (Zeusowi) Kapitolińskiemu.