Triumfalny wjazd do Jerozolimy

Ale Jerozolima to nie tylko świątynia jerozolimska?

Dla nas dziś oczywiście nie tylko. Idąc na północ od świątyni znajdowały się dwie duże sadzawki. Pierwsza, bliżej muru świątynnego, położona była wycięta w skale Sadzawka Izraela, w której poziom wody regulowały specjalne tamy. Dziś sadzawka ta została całkowicie zasypana.  Druga – sadzawka Betesda zwana też Sadzawką Owczą swoją nazwę zawdzięczała najprawdopodobniej stadom owiec, które od strony północnej spędzano do miasta, aby je tam sprzedać jako zwierzęta ofiarne. Był to zbiornik w kształcie nieregularnego czworoboku (ok. 60 x 120 m) otoczony czterema krużgankami. Wyjątkowość Sadzawki Owczej polegała na tym, że składała się ona z dwóch basenów oddzielonych od siebie piątym krużgankiem biegnącym przez jej środek. Niezwykłą budowlą w czasach Jezusa była także twierdza Antonia. Wybudował ją Herod Wielki na miejscu dawnej fortyfikacji Hasmoneuszy zwanej Baris. Nazwa Antonia została nadana dla uczczenia wodza rzymskiego Marka Antoniusza[7]. Józef Flawiusz wspomina, że Antonia posiadała łaźnie, dziedzińce i pomieszczenia mieszkalne dla znacznej liczby żołnierzy[8].

Ważnym miejsce w Jerozolimie była także Kalwaria – znajdujące się poza murami miasta jerozolimskie miejsce kaźni. Znajdowało się ono na niewielkim kilkumetrowym pagórku w bezpośredniej bliskości Bramy Jaffy (por. Hbr 12,12), stąd też spieszący do miasta i z niego wychodzący mogli obserwować skazańców (por. J 19,20). Wcześniej w miejscu tym znajdował się kamieniołom, z którego z czasem zaprzestano wydobywać materiał budowlany i przerobiono go na miejsce pochówku (por. J 19,41; 20,15). Z uwagi na kształt wzniesienia i jego całkowicie opustoszały, nie porośnięty roślinnością charakter nazywano je Golgota, czyli Miejsce Czaszki (od hebr. gulgulot – J 19,17-18; Mk 15,22; Mt 27,33; Łk 23,33). Z czasem, w wyniku szybkiego rozwoju miasta, król Herod Agryppa I nakazał obwarować teren na północ i zachód od dotychczasowych murów Jerozolimy. W ten sposób ok. 44 r. po Chr. Kalwaria znalazła się wewnątrz murów miasta.

Szczególnym w czasach Jezusa był także pałac Hasmoneuszy. Wydaje się, iż znajdował się on we wschodniej części Jerozolimy, niedaleko od Doliny Serników i samej świątyni. Zamieszkiwali w nim przedstawiciele dynastii Herodiadów (por. Łk 23,6-12). Jego najbardziej charakterystyczną cechą był potężny taras umieszczony między dwoma wieżami pałacowego frontonu skierowanego ku świątyni. Stąd przy specjalnych okazjach mieli przemawiać władcy Jerozolimy do zgromadzonego przed pałacem tłumu. Józef Flawiusz zapisał, że król Agryppa I (40-44 po Chr.) lubił obserwować czynności liturgiczne w świątyni z pałacu Hasmoneuszy. Oburzeni tym obywatele miasta zbudowali wewnątrz świątyni specjalny mur, by uniemożliwić królowi podglądanie[9].