Faryzeusz i celnik (Łk 18,9-14)

Wraz z podporządkowaniem Izraela Rzymowi wprowadzono również obowiązek płacenia podatków. Rzecz jasna, iż wprowadzenie ich sprawiło liczne protesty. Powstała m.in. grupa patriotów żydowskich, sprzeciwiających się kategorycznie tego rodzaju zarządzeniom. Uzasadnienie ich protestu, które wyraził Judasz Galileusz twórca stronnictwa zelotów, podaje Józef Flawiusz: „Jest to zgroza, jeśli przychylają się do płacenia podatków dla Rzymian, a powołując się na Boga śmieliby tolerować jakichś śmiertelnych władców”. Józef Flawiusz właśnie w powstaniu frakcji zelotów widzi początek konfliktu między Żydami a Imperium Rzymskim, zakończonego tragicznym finałem[3]. W 70 r. Chr. Rzymianie pod wodzą cesarza Tytusa stłumili powstanie żydowskie i zniszczyli doszczętnie Jerozolimę wraz z jej wspaniałą świątynią. Dopełnieniem dramatu narodu wybranego było kolejne powstanie (132-135 r. po Chr.) – tzw. powstanie Bar-Kochby, które zakończyło się całkowitym zniszczeniem Jerozolimy, wygnaniem z niej Żydów oraz zmienieniem nazwy miasta świętego – Aelia Capitolina[4]. Utracona wolność została odzyskana przez Izrael dopiero po drugiej wojnie światowej.

Obok tła historycznego – politycznego, niezmiernie ważnym jest rys religijny. Izrael bowiem to nade wszystko naród wybrany. To lud Jedynego Boga Jahwe. Lud, który został wybrany przez Najwyższego w tajemnicy przymierza Synajskiego. Religijność Izraelska w sposób szczególny zaczęła się kształtować w czasie niewoli babilońskiej, kiedy Izrael utracił swoją polityczną samodzielność. Po uwolnieniu z niewoli babilońskiej (dekretem Cyrusa, króla perskiego 538 r.), rozpoczęła się kultyczno-religijna odnowa narodu, zwłaszcza w kwestii Prawa, które stało się normą życia i postępowania Judejczyków. W tym czasie rozpoczyna się także coraz bardziej kazuistyczne interpretowanie Prawa. Okres powrotu do pewnej samodzielności politycznej trwał krótko i miał miejsce po powstaniu machabejskim (167-163 r. przed Chr.). W tym czasie została wybudowana druga świątynia. W związku z czym powstały nowe przepisy w sprawie kultu.