Nauka o Duchu Świętym (pneumatologia) rozwijała się w Kościele w miarę upływu czasu.
Wyjaśnienie opisu
„W owym czasie przyszedł Jezus z Nazaretu w Galilei i przyjął od Jana chrzest w Jordanie. W chwili gdy wychodził z wody, ujrzał rozwierające się niebo i Ducha jak gołębicę zstępującego na Niego. A z nieba odezwał się głos: «Tyś jest mój Syn umiłowany, w Tobie mam upodobanie»” (Mk 1,9-11; ; por . Mt 3,13-17; Łk 3,21-22).
Chrzest Jezusa zajmuje niezwykle ważne miejsce w opisie Ewangelistów, gdyż stanowi inaugurację publicznej działalności Mistrza z Nazaretu. Ich opowiadania są krótkie (zwłaszcza w Ewangelii św. Łukasza), ale zawierają niezwykłe bogactwo teologiczne, szczególnie gdy chodzi o naukę o Chrystusie (chrystologię). Trzeba jednocześnie pamiętać, że każdy z Ewangelistów daje własne ujęcie.
Niełatwo jest określić, co wydarzyło się podczas chrztu Jezusa,[2] gdyż opisy mają charakter programowy. Ewangeliści nie przedstawiają samego rytu chrztu, ale wspominają jedynie o tym, co się po nim wydarzyło, czyli koncentrują się na objawieniu i zaznaczają, że wizja otwartego nieba i Ducha zstępującego na Mistrza z Nazaretu była tylko Jego udziałem (Mk 1,10; Mt 3,16; por. także Łk 3,21-22). Trudno jednak rozstrzygnąć, czy chodzi o to, iż Jezus miał wizję wewnętrzną, czy też, że było to zjawisko zewnętrzne. Nie ulega wątpliwości, że od samego początku wspólnota chrześcijańska wyrażała przekonanie, iż jej Mistrz przeżył pewne doświadczenie. Najważniejsze zaś jest to, że Bóg mówił do Niego.
We wszystkich opisach ważne są szczegóły, które ułatwiają zrozumienie tekstu i wskazują na jego cel, a mianowicie, chodzi o trzy znaki czasów ostatecznych, mesjańskich, zapowiedzianych przez proroków: a) otwarcie się nieba; b) zstąpienie Ducha Świętego na Jezusa i c) głos z nieba. W tym dopiero kontekście zrozumiała jest rola Ducha Świętego.
W Piśmie Świętym (zwłaszcza w literaturze prorockiej i apokaliptycznej) oraz w tekstach judaistycznych otwarcie się nieba stanowi zapowiedź wizji prorockich, których przedmiotem są sprawy niebieskie (Iz 6,1; 63,19; 64,1; Ez 1,1; 6,1; Dz 7,56; Ap 4,1; 11,19; 19,11). Niebo jest bowiem mieszkaniem Boga i stamtąd poprzez wizje i cudowne znaki pochodzi Jego objawienie. Otwarcie nieba wskazuje zatem, że nastąpi objawienie, którego celem będzie ujawnienie się Bożych planów (por. Ez 1,1) oraz zapoczątkowanie nowych czasów, w których Bóg udzieli swoich łask (Iz 63-64).