"O, mężna białogłowo, Judyt wojująca, od niewoli okrutnej lud swój ratująca"

Judyta całkowicie ufa Bogu

To właśnie w tej niezwykle dramatycznej sytuacji, która obnażyła słabość wiary obrońców Betulii, zwłaszcza przywódców broniących się Izraelitów, pojawia się tytułowa bohaterka Księgi Judyty. Jest nią Judyta, córka Merariego (Jdt 8,1) z pokolenia Symeona (Jdt 9,2), wdowa (Jdt 8,4) po Manassesie (Jdt 8,2). Jej hebrajskie imię Jehûdît przekłada się jako „Judejka” lub „Żydówka”. Autor natchniony przedstawia ją jako kobietę „piękną i niezwykle powabną”, która pomimo posiadanych bogactw, jakie przypadły jej w udziale po śmierci męża (Jdt 8,7), pozostała osobą bardzo pobożną i cieszącą się nieposzlakowaną opinią (Jdt 8,8).

Ta mądra i szlachetna wdowa, posiadająca duchowy autorytet, którego fundamentem była jej niezłomna wiara w Boga, przypomina swoim rodakom o działaniu opatrzności Bożej w narodzie, uświadamiając im najpierw, jak niedorzecznym jest stawianie Bogu przez człowieka jakichkolwiek warunków: „Wystawiacie na próbę Pana Wszechmocnego i dlatego nigdy niczego nie zrozumiecie! (…) Jak poznacie Jego myśl, jak zrozumiecie Jego zamiary? (…) Jeśli nawet nie będzie chciał przyjść nam z pomocą w ciągu tych pięciu dni, to przecież ma On moc ochronić nas, jeśli zechce, lub pozwolić nam zginąć na oczach naszych wrogów. Tak więc, nie wymuszajcie postanowień Pana, Boga naszego, bo Bóg to nie człowiek, któremu można grozić, ani dziecko, którym można rozporządzać. Dlatego, wyczekując od Niego ocalenia, prośmy Go o pomoc, On zaś wysłucha naszego wołania, jeśli Mu się spodoba” (Jdt 8,13.14b.15-17). Jedynie Judyta ma świadomość czym naprawdę jest modlitwa i jaki sens ma cierpienie, którego nie należy postrzegać w perspektywie kary, ale widzieć w nim oczyszczającą wiarę próbę.

Przekazane przez autora natchnionego słowa Judyty zawierają niezwykle głębokie przesłanie teologiczne, jakie zapisano na kartach Starego Testamentu: nawet trudne doświadczenia, jakie Bóg dopuszcza w życiu człowieka nie stanowią w żadnym wypadku zaprzeczenia Bożej miłości względem doznającego cierpień. Judyta w odróżnieniu od dowodzących obroną Betulii nie traktuje Boga w sposób instrumentalny i nie wymusza na nim żadnych działań, które miałyby służyć realizacji ludzkich pomysłów. Judyta jako wdowa, a więc kobieta, uważana przez Żydów za kogoś wyjątkowo słabego i bezbronnego, modli się, prosząc Boga, aby to On sam użył jej w przeprowadzeniu swojego opatrznościowego planu (Jdt 9). Kiedy błagania Judyty zostały wysłuchane, bogobojna wdowa podjęła próbę ocalenia własnego narodu, ryzykując przy tym utratę swego życia (Jdt 13,20). W tym celu udała się wraz ze swoją służącą do obozu wrogiej armii. Udało się jej dostać przed oblicze samego Holofernesa, który urzeczony jej niebywałą urodą, jak i zafascynowany przymiotami ducha, powziął plan zdobycia tej kobiety. W tym celu zorganizował ucztę, podczas której upił się winem, przez co stracił kontrolę nad przebiegiem szybko toczących się wydarzeń. Sytuację tę wykorzystała Judyta: dzięki wsparciu modlitewnemu ta słaba kobieta przy pomocy miecza pijanego wodza pozbawiła go życia (Jdt 13,1-10). Po wypełnieniu tej misji mężna niewiasta powróciła tryumfalnie do Betulii, wznosząc okrzyki ku chwale Boga, który pozwolił jej odnieść tak niezwykłe zwycięstwo nad wrogiem (Jdt 13,14).

Autor natchniony w końcowej części Księgi Judyty przekazuje dziękczynną pieśń tytułowej bohaterki, której słowa wskazują na uniwersalne przesłanie całego opowiadania, pozwalając w osobie pobożnej wdowy, zgodnie z etymologią jej imienia, dostrzec reprezentatywny dla całego ludu wybranego symbol (Jdt 16,1-17). Zgodnie z tekstem Księgi Judyty nasza zwycięska niewiasta przed śmiercią obdarzyła swoją służącą, która towarzyszyła jej w tej niebezpiecznej misji, wolnością, a cały swój majątek rozdzieliła pomiędzy krewnych z rodziny swego męża oraz własnej. Autor natchniony podaje, że Judyta zmarła w Betulii dożywszy stu pięciu lat, a jej ciało zostało pogrzebane w grobowcu jej męża Manassesa (Jdt 16,23).