Wybudowana przez króla Salomona świątynia miała kształt prostokąta[4]. Była to trzyczęściowa budowla o wymiarach ok. 35 metrów długości, 10 m szerokości i 15 m wysokości. Cała konstrukcja była usytuowana na osi wschód-zachód. Wejście znajdowało się od strony wschodniej i prowadziło przez prostokątny przedsionek – ulam, oddzielony od miejsca świętego murem. Miejsce Święte – hekal – w kształcie prostokąta było oddzielone od Miejsca Najświętszego ścianą z desek cedrowych, której drzwi były zawsze otwarte, natomiast wisząca w nich zasłona stale zasłonięta. Miejsce Święte było głównym i największym pomieszczeniem świątyni. Potężne drzwi wejściowe prowadzące do tego pomieszczenia były wykonane z drzewa cyprysowego i ozdobione wizerunkami cherubów, drzew palmowych oraz złotem.

W Miejscu Świętym znajdował się niewielki ołtarz, który był „Sercem świątyni”, miejscem składania ofiar i udzielania błogosławieństwa, a jego szczególną częścią były rogi. Nie wiadomo dokładnie, co oznaczały – być może symbolizowały moc Bożą płynącą z ołtarza. Ołtarz pokryty był złotem. Po północnej i południowej stronie stało łącznie dziesięć złotych siedmioramiennych świeczników. Zarówno podłogi, jak i ściany wykonane były z drzewa cyprysowego, z wyrzeźbionymi cherubami oraz wzorami kwiatów i palm, pokryte były złotem Znajdował się tam także powleczony złotem albo w całości z niego wykonany stół na chleby pokładne.

Najbardziej wysuniętym na zachód pomieszczeniem było Miejsce Najświętsze – debir – w kształcie sześcianu, do którego mógł wejść tylko arcykapłan raz do roku w Dzień Pojednania. Do pomieszczenia prowadziły drzwi z drewna oliwkowego pokryte wizerunkami kwiatów, drzew palmowych i cherubów oraz powleczone złotem. Również ściany pomieszczenia o wymiarach 20 x 20 x 20 łokci były bogato rzeźbione i pozłacane. Najważniejszym przedmiotem znajdującym się wewnątrz świątyni, właśnie w miejscu debir – Świętym Świętych, była Arka Przymierza. Stała ona pod rozpostartymi skrzydłami dwu olbrzymich cherubów wykonanych z drewna oliwkowego pokrytego złotem. Każdy z nich miał 10 łokci wysokości.

Świątynia była wykonana z kamienia obłożonego pozłacanymi deskami cedrowymi, które zdobiły płaskorzeźby. Przed świątynią, po obu stronach wejścia, stały dwie wysokie na 18 łokci kolumny z brązu.

Niewątpliwie wzniesiona przez Salomona świątynia odznaczała się pięknem i przepychem. Pełniło rolę sanktuarium ogólnonarodowego. Istniały i funkcjonowały co prawda i inne sanktuaria, ale z czasem coraz bardziej podkreślano wyłączność świątyni jerozolimskiej, która uznana została za jedynie legalne miejsce składania ofiar Bogu Jahwe.

Niestety, po okresie świetności czasów króla Salomona przyszedł czas podziału narodu wybranego na dwa królestwa. Władcy królestwa Północnego, choć uznawali sanktuarium w Jerozolimie, to jednak w obawie, by jedność kultu nie doprowadziła do zjednoczenia Izraela, popierali schizmatyckie sanktuaria w Dan i Betel. Kolejne lata były niezwykle trudnymi dla świątyni Jerozolimskiej. Za rządów Roboama spadło na Jerozolimę i jej świątynię pierwsze doświadczenie – najazd egipskiego faraona Szeszonka: „w piątym roku panowania króla Roboama nadciągnął przeciw Jerozolimie król Egiptu Szeszonk i zabrał kosztowności świątyni Pańskiej oraz kosztowności pałacu królewskiego. Wszystko to zabrał.” (1 Krl 14,25-26). Kolejne lata to czas szerzenia się licznych bałwochwalczych kultów. Inwazja pogaństwa dosięgała także świątynię Salomona. Lata rządów kolejnych królów to czas wierności i niewierności względem Jedynego Boga Jahwe. Świątynia Salomonowa wielokrotnie była grabiona ze swoich skarbów. W Izraelu nieustannie trwał synkretyzm religijny[5]. Po zawiązaniu układu z Asyrią, na rozkaz króla Achaza w Świątyni Salomonowej dokonano licznych zmian – kult jedynego Boga Jahwe został niejako zastąpiony kultem asyryjskim. Syn Achaza – Ezechiasz przywrócił prawy kult Jahwe w świątyni. Za jego rządów królestwo Judy najechały wojska króla asyryjskiego Sennacheryba. Ten wysłał poselstwo do Ezechiasza z polecając „Tak powiecie Ezechiaszowi, królowi judzkiemu: Niech twój Bóg, w którym położyłeś nadzieję, nie zwodzi cię zapewnieniem: Nie będzie wydana Jerozolima w ręce króla asyryjskiego! Oto ty słyszałeś, co zrobili królowie asyryjscy wszystkim krajom, przeznaczając je na zagładę, a ty miałbyś ocaleć? Czy bogowie narodów, które moi przodkowie wyniszczyli, ocalili je?” (2 Krl 19,10-12). „Ezechiasz wziął list z rąk posłów i przeczytał go, następnie poszedł do świątyni Pańskiej i rozwinął go przed Panem. I zanosił modły Ezechiasz przed obliczem Pańskim, mówiąc: «Panie, Boże Izraela! Który zasiadasz na cherubach, Ty sam jeden jesteś Bogiem wszystkich królestw świata. Tyś uczynił niebo i ziemię. Nakłoń, Panie, Twego ucha, i usłysz! Otwórz, Panie, Twoje oczy, i popatrz! Słuchaj słów Sennacheryba, które przesłał, by znieważać Boga żywego.  To prawda, o Panie, że królowie asyryjscy wyniszczyli narody i ich kraje. W ogień wrzucili ich bogów, bo ci nie byli bogami, lecz tylko dziełem rąk ludzkich – z drzewa i z kamienia – więc ich zniszczyli. Teraz więc, Panie, Boże nasz, wybaw nas z jego ręki! I niech wiedzą wszystkie królestwa ziemi, że Ty sam jesteś Bogiem, o Panie!»” (2 Krl 19,14-19). W odpowiedzi na modlitwę króla Ezechiasza prorok Izajasza zapewnia, iż Bóg wysłuchał jego prośby, że Jerozolima będzie ocalona.