Modlitwa w Liście Jakuba

List Jakuba poświęca stosunkowo dużo miejsca tematowi modlitwy i ujmuje go w szczególny sposób. Patrząc najbardziej ogólnie, podejście Jakuba jest bliskie Jezusowym słowom z Kazania na Górze: „Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a otworzą wam” (Mt 7,7; Łk 11,9). Jednak autor listu wie z doświadczenia, że nie wszystkie modlitwy są wysłuchane. Mówi o dwóch głównych przyczynach takiego stanu rzeczy i wskazując na spełnienie określonych warunków, aby modlitwa została wysłuchana. Pierwszym warunkiem jest właściwa postawa modlącego się (1,5-8), drugim natomiast jest właściwy przedmiot modlitwy (4,1-3).

Ufna modlitwa sprawiedliwego (Jk 1,5-8)

Pierwszy warunek – podjęty w 1,5-8 – dotyczy modlącego się i jest następujący: aby modlitwa została wysłuchana musi być zanoszona przez kogoś, kto ufa Bogu i całym życiem jest mu oddany. Kto się modli, powinien się modlić z wiarą i bez żadnych wątpliwości, że zostanie wysłuchany (por. 1,6). Wtedy bowiem Bóg „daje wszystkim chętnie i nie wymawiając” (1,5). Ten natomiast, który jest „mężem chwiejnym, niestałym na wszystkich swych drogach” (1,8) nie może się spodziewać, że Bóg go wysłucha. Modlitwa wymaga więc zaufania Bogu i konsekwentnej życiowej postawy proszącego.

Jakub na początku swojego listu podejmuje temat pokus i sztuki wytrwania w nich (1,2-4). Pisze, że każdy chrześcijanin jest poddawany pokusom, lecz lekarstwem na nie jest wytrwanie w Bożej mądrości. Mądrość bowiem nie jest teoretyczną wiedzą, ale sztuką podążania za Bożym słowem. W tym kontekście podjęty jest temat modlitwy jako prośby o ową Bożą modrość (gr. sofia), której Bóg nie odmawia.

Jakub w całym liście nawiązuje do tradycji mądrościowej Starego Testamentu, dlatego nie dziwimy się, że i tutaj postępuje w ten sam sposób. W Mdr 9,6 czytamy bowiem: „Chociażby był ktoś doskonały między ludźmi, jeśli mu braknie mądrości od Ciebie, za nic będzie poczytany”. Dlatego należy prosić o mądrość, jak podaje Mdr 9,2.4: „Boże, któryś w mądrości swojej stworzył człowieka, (...) daj mi mądrość, co dzieli tron z Tobą”. Tekst Syr 1,1 podkreśla, że „cała mądrość pochodzi od Boga i jest z Nim na wieki”. Autor zaś Prz 2,2.5.6 pisze: „Jeśli ku mądrości nachylisz swe ucho i ku roztropności nakłonisz swe serce, to bojaźń Pańską zrozumiesz i zdobędziesz znajomość Boga, bo Bóg udziela mądrości”. W Mdr 7,7 czytamy: „Modliłem się, i dano mi zrozumienie, wołałem, i przyszedł do mnie duch mądrości”. Mędrzec zachęca także: „Niech ci nie zabraknie ufności, w czasie twej modlitwy” (Syr 7,10). Nauki mędrców ST mają za wzór Salomona, który prosił Boga o serce pełne rozsądku do sądzenia. Bóg spełnił jego pragnienia i dał mu serce mądre i rozsądne (por. 1 Krl 3,9.12). Wzorowanie się Autora Jk na wskazaniach mędrców ST można zauważyć również w temacie wytrwałej wierności w doświadczeniach (1,2-4). W Syr 4,17 czytamy bowiem, że „mądrość na początku prowadzi trudnymi drogami i wystawia na próbę przez swe nakazy”.

Wzorując się na tych przykładach Jakub mówi na początek prosto:  „Jeśli zaś komuś z was brakuje mądrości, niech prosi o nią Boga” (w.5a). Rada jest bardzo konkretna i zdecydowana. Wyrażona w trybie rozkazującym (gr. aiteitō). Dawcą jest Bóg. Za tym wezwaniem możemy usłyszeć słowa Jezusa: „Proście, a będzie wam dane”. Jakub podejmuje tę ewangeliczną naukę.