Modlitwa w Liście Jakuba
Patrząc najbardziej ogólnie, podejście Jakuba jest bliskie Jezusowym słowom z Kazania na Górze: "Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a otworzą wam" (Mt 7,7; Łk 11,9).
Jednak, już Psalmista zauważał, że są tacy, co wołają do Boga, lecz On im nie odpowiada: „Wołają, lecz nie ma Wybawcy” (Ps 18,42). Mędrzec Syrach pisze: „Niejeden pracuje, trudzi się i spieszy, a tym bardziej pozostaje w tyle” (11,11). Nie każda więc modlitwa zanoszona do Boga bywa wysłuchana. Dlaczego?
Autor Listu Jakuba odpowiada na to pytanie w w. 3b: Bóg was nie wysłuchuje dlatego, „bo się źle modlicie” (gr. dioti kakós aitesthe). Jaka modlitwa jest zła? Skoro dobra modlitwa, według słów samego Jezusa, to ta, która pozostaje zgodna z wolą Bożą (por. Mt 6,10), to zła modlitwa, przeciwnie, dotyczy spełnienia egoistycznych własnych pragnień, a nie wypełniania woli Boga. Zła modlitwa chce zmusić Boga do spełniania własnych upodobań. Zamiast „Bądź wola Twoja” adresaci listu modlą się do Boga, aby spełnił ich zachcianki. Natomiast chrześcijanie powinni prosić, zgodnie z wolą Bożą, według jasnej wykładni Jana Apostoła: „Ufność, jaką pokładamy w Bogu polega na przekonaniu, że On wysłuchuje wszystkich naszych próśb zgodnych z Jego wolą” (1 J 5,14).
Tak więc Jakub dokładnie uzasadnia, dlaczego modlitwa adresatów jest zła. Wierni, do których pisze, modlą się o zaspokojenie własnych żądz. Zamiast prosić Boga o pomoc w zdobywaniu prawdziwego dobra, Bożej mądrości (por. 1,5-8) proszą tylko o rzeczy, które służyłyby do zaspokojenia ich egoistycznych zachcianek. Chcieliby pomoc Bożą wykorzystać do złych spraw. Adresaci Listu w ten sposób nadużywają dobroci Boga i dlatego On nie może wysłuchać ich modlitw i nie daje im tego, o co proszą[15].
[1] Por. G. Barth, Pistis, w: Exegetical Dictionary of the New Testament, red, H. Balz, G. Schneider, Grand Rapids 1993, t. 3, s. 97.
[2] Cytat za: J. Kozyra, List świętego Jakuba, NKB NT XVI, Częstochowa 2011, s. 76.
[3] J. Kozyra, dz. cyt, s. 77.
[4] Autor Księgi Mądrości w 1,4 nie używa jednak terminu „dipsychos” lecz „kakotechnē psychē” – dosł. „dusza przewrotna” (Por. B. Poniży, Księga Mądrości, NKB ST XX, Częstochowa 2012, s. 139).
[5] M. J. Wilkins, Modlitwa, w: Słownik późnych ksiąg Nowego Testamentu i pism Ojców Apostolskich, red. R. P. Martin, P. H. Davids, Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2014, s. 615.
[6] R. Popowski, Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu, Warszawa 2006, s. 260.
[7] Dwa terminy: „wojny” i „kłótnie”, które występują często razem tworzą duży kontrast z ostatnim zdaniem poprzedniej perykopy, gdzie autor dwukrotnie używa terminu „pokój” (T.W. Leahy, List św. Jakuba, w: Katolicki komentarz biblijny, red. R. E. Brown, J. A. Fitzmyer, R. E. Murphy, Warszawa 2001, s. 1499).
[8] J. Kozyra, dz. cyt., s. 202.
[9] Formę pytajną zachowuje tłumaczenie w Biblii Paulistów.
[10] Por. L.T. Johnson, The Letter of James, Anchor Bible 37A, New York-London 1995, s. 276.
[11] L.T. Johnson, dz.cyt., s. 277.
[12] J. Kozyra, dz. cyt., s.203.
[13] P.J. Hartin, James, Sacra Pagina 14, Collegeville 2003, s.197.
[14] R. Popowski, dz. cyt., s. 228.
[15] J. Kozyra, dz. cyt., s. 204-205.
