Fundament życia ludzkiego

Nie wchodząc w szczegóły można powiedzieć, że wiara jest aktem, który obejmuje całego człowieka i wszystkie aspekty jego życia, mając na celu doprowadzenie go do pełni życia w Bogu. Nakłada się ona na to wszystko, co człowiek przeżywa i czego doświadcza, począwszy od tego, co najbardziej pospolite, do tego co najwznioślejsze. Ten cel, którym jest wspólnota z Bogiem, jest faktycznie osiągany, ponieważ wiara uzdalnia człowieka do nawiązania tej wspólnoty. Jak już zaznaczyliśmy, poznanie, którego dostarcza wiara, jest poznaniem angażującym, pobudzającym do odpowiedzi, jest jakby roszczeniem, które wzbudza; jest to poznanie łączące wieloma więzami poznającego z tym, co poznaje, czyli z Bogiem. Wiara umożliwia to jednoczące zaangażowanie przede wszystkim przez to, że zawiera kluczowe wskazania dotyczące tego, co jest „konieczne do dobrego życia”. Św. Tomasz wyjaśnia: „Wiara w formie gotowej i przystępnej przedstawia nam wszystko to, co trzeba wiedzieć, aby życie przeżyć dobrze. Uczy bowiem, że jest jeden Bóg, że wynagradza za dobro, a za zło karze, że czeka nas inne życie. Wszystko to zupełnie wystarcza, żeby dać się pociągnąć dobru, a unikać zła”[10].

Wzmocnieniem wskazań dotyczących dobra, których dostarcza wiara, jest uzdolnienie do zwyciężania pokus, których źródłem jest szatan, świat i człowiek. Wiara podpowiada, że „Bóg jest Panem wszystkiego i że wobec tego należy Mu się podporządkować”[11]. Wiara pozwala wznieść się ponad urok świata i przezwyciężyć przeciwności, „oczekując innego życia, lepszego niż to na ziemi”[12]. W końcu, wobec pokus, które rodzą się w samym człowieku, „wiara przypomina, że przez nie możemy utracić radości wieczne”[13].

Analizując wypowiedzi św. Tomasza, można powiedzieć, że szczególna siła wiary i jej wpływanie na życie wynikają z tego, że mają bezpośrednie odniesienie do tego, co nazywamy celem człowieka. Cel jest tym zagadnieniem egzystencjalnym, które wyjątkowo pobudza do stawiania o niego pytań i szukania na nie odpowiedzi. Każde poznanie, które w jakiś sposób uwzględnia ten ostateczny niepokój człowieka, wzbudza u człowieka zainteresowanie formułowaną propozycją. Wiara chrześcijańska w najwyższym stopniu jest związana z ludzkim pytaniem o cel życia, dokonywanych wyborów, możliwości osiągniecia tego celu. Stąd tak bardzo ważne jest to wszystko, co w ramach wiary odnosi się do możliwości osiągnięcia celu ostatecznego i co do niego zbliża. W dziełach św. Tomasza zagadnienia dotyczące „powrotu” człowieka do Boga nie przypadkiem zajmują najwięcej miejsca i zostały napisane ze szczególną pasją intelektualną. W niech najbardziej wyraził się jego geniusz teologiczny.