Bóg w dziejach Izraela

Wcielenie Mesjasza jest dowodem na to, iż Bóg dotrzymał obietnicy danej niegdyś Abrahamowi i jego potomstwu. Miłosierdzie, o którym Maryja wspomina w Łk 1,54, wynika z przymierza zawartego niegdyś z Izraelem: „Pamiętał bowiem o swoim świętym słowie danym Abrahamowi swojemu słudze” (Ps 105,42)[23].

Historia Izraela, w przekazie Księgi Rodzaju, zaczyna się wraz z dziejami Abrahama. Bóg wybrał go i wyprowadził z rodzinnego kraju, a następnie udzielił mu błogosławieństwa i dał niczym nie zasłużoną obietnicę licznego potomstwa i obfitość ziemi (Rdz 12,1-3; 15,1-5). Izraelici często nazywają swego Boga Bogiem Abrahama, Izaaka i Jakuba. Często także powołują się na pradawne obietnice, aby wyprosić dla siebie Boże błogosławieństwo lub opiekę w chwilach zagrożenia narodowego (Wj 32,13; Mi 7,20). Sam Bóg często także przypomina o nich, podając je jako motywację zbawczego działania poprzez Mojżesza i proroków (Wj 33,1; Lb 32,11; Pwt 34,4; Ba 2,34). Izraelici byli świadomi, że na mocy obietnic danych patriarchom otrzymali ziemię obiecaną. Stało się to bez żadnych zasług ze ich strony. Dar ten był dziełem miłosiernego Boga, który umiłował naród wybrany, uczynił go swoją własnością a także swoim narzędziem w historii zbawienia całej ludzkości (por. Pwt 6,10-11; 7,7-16; 9,5; Ps 105,42). Bóg nazywa Izraela swoim synem pierworodnym (Wj 4,22), zaś ze względu na jego ważną rolę w dziejach zbawienia nadał mu zaszczytny tytuł sługi.

Wszystko, czego Bóg dokonał w dziejach narodu wybranego, Maryja streszcza krótkim, ale bogatym w treść zdaniem: „Ujął się za swoim sługą Izraelem” (Łk 1,54). Ujął się czyli otoczył opieką i udzielił mu pomocy. Dzieje narodu wybranego, począwszy od jego wyprowadzenia z Egiptu, poprzez wprowadzenie do ziemi obiecanej patriarchom, czasy sędziów, królów i proroków, poprzez niewolę babilońską i czasy po niewoli, są nieprzerwaną historią interwencji Boga. To On zapewnił Izraelowi przetrwanie w chwilach zagrożeń ze strony wrogów, On dał dobrobyt będący wyrazem błogosławieństwa, On dał bezpieczeństwo i pokój. Całe dzieje Izraela są świadectwem tego, że Bóg jest miłosierny, wierny swemu słowu i przypomina o swym miłosierdziu zwłaszcza wtedy, gdy lud od Niego się odwraca, łamie przymierze, a zatem nie zasługuje na Jego opiekę. Bóg jest jednak miłosierny. I On o tym pamięta. Stąd też często w modlitwach, człowiek doświadczający trudności zwracał się do Boga i prosił Go, by sobie o nim przypomniał. Był bowiem przekonany, że jeśli Bóg sobie o nim przypomni, wtedy wysłucha jego prośby. Stad też modlitwa w Psalmach: „Wspomnij na miłosierdzie Twe, Panie, na łaski Twoje, co trwają od wieków” (Ps 25,6).

Maryja sławi Boga za to, że właśnie przypomniał sobie o swym miłosierdziu, czyli że wysłuchał modlitw swego ludu o udzielenie pomocy całemu narodowi znajdującemu się pod obcym panowaniem, by udzielił mu łaski zbawienia. Historia Izraela była tylko przygotowaniem do ostatecznej realizacji planów zbawczych, która nastąpiła, gdy Bóg z własnej inicjatywy zaczął przez Maryję spełniać obietnice dane praojcom narodu wybranego, wśród których najbardziej znamienne jest zapewnienie dane Abrahamowi: „Przez ciebie będą otrzymywały błogosławieństwo ludy całej ziemi” (Rdz 12,3).