Wizerunki maryjne

Maryja pocieszycielka strapionych.

Kościół związany jest ściśle z tajemnicą Matki Bożej, szczególnie w tajemnicy jej opieki, pośrednictwa i pocieszenia. Na terenie decyzji tarnowskiej istnieje aż cztery sanktuaria, które noszą ten tytuł, lecz każdy wizerunek Maryi posiada inny typ ikonograficzny.

Tytuł Matki Bożej Pocieszenia, wynika przede wszystkim z Jej nadzwyczajnej interwencji w życie Ludu Bożego[13], stąd powszechność tego tytułu przedkłada się na różne wizerunki, chociaż nie wykształcił się ścisłe jeden określony kanon przedstawieniowy.

Wydaje się, iż najstarszym wizerunkiem Matki Bożej Pocieszenia jest obraz z Czermnej dekanat Ołpiny. Pierwsza historyczna wzmianka o obrazie Matki Boskiej z Czermnej, pochodzi z aktu wizytacji kanonicznej w roku 1602 w parafii pw. Św. Marcina. Wizytator podał wtedy w swoim sprawozdaniu, że w tamtejszym kościele znajdują się trzy ołtarze, a w głównym obraz Matki Boskiej.

Obraz Matki Bożej w Czermnej należy do grupy Madonn w typie gotyckich Madonn Apokaliptycznych[14]. Analizowany obiekt jest datowany na lata wczesnego renesansu w malarstwie małopolskim, na pierwsze dziesięciolecia XVI wieku. Renesansowy realizm i indywidualne traktowanie postaci ludzkiej nakłada się wówczas na gotyckie jeszcze wzorce kompozycyjne. W malarstwie religijnym funkcjonują nadal gotyckie typy ikonograficzne, lecz przedstawiane postacie świętych pozbywają się już hieratycznej obrzędowości na rzecz nowożytnej prostoty i bezpośredniości, branej z obserwacji codziennego życia. Nie jest bez znaczenia powstania cudownego obrazu, zbiega się z datą budowy kościoła pw. Św. Marcina w Czermnej, który jak wiadomo, został wzniesiony w roku 1520. Wydaje się, iż analizowany obraz stanowił środkową częścią tryptyku. Możliwe, że w jego predelli, czyli podstawie znajdowała się scena Zwiastowania, a w czterech kwaterach skrzydeł pozostałe sceny radosnych tajemnic różańca: Nawiedzenie, Boże Narodzenie, Ofiarowanie w świątyni i Znalezienie Pana Jezusa, natomiast w zwieńczeniu - mały obraz patrona kościoła i parafii, św. Marcina. Na odwrociach skrzydeł malowano zwykle sceny Pasyjne, lub na całej wysokości postacie Chrystusa Boleściwego i Matki Boskiej Bolesne.