Druga mowa Mojżesza do Izraela

Początkowe sformułowanie: „Ja jestem PANEM, twoim Bogiem” pozwala zidentyfikować mówiącego, którym jest Bóg Jahwe wzywający Izraelitów, by byli Mu wierni, gdyż to On wyzwolił ich spod władzy króla Egiptu. Po tym wprowadzającym wersecie następuje w sposób konsekwentny pięć kolejnych zakazów zawierających wezwanie, by zdecydowanie odrzucić wszelkie formy bałwochwalstwa, gdyż uniemożliwiają komunikację między Bogiem i człowiekiem. Trzeba usunąć wszystko, co stoi pomiędzy Bożym obliczem a ludzką twarzą. Zakaz tworzenia jakichkolwiek wizerunków Boga jest podyktowany ochroną przed błędnym przekonaniem, że zmaterializowanemu wizerunkowi Boga nadaje moc Boża obecność, którą człowiek może manipulować, chcąc wpływać na wolność i suwerenność samego Boga. Stąd też początkowe przykazania Dekalogu odnoszące się do Boga, wzywają Izraelitów, by sprawowany przez nich kult dotyczył wyłącznie jedynego Boga Jahwe. Jest to bowiem, jak podaje biblijny tekst, Bóg „zazdrosny” o swój ukochany naród (Pwt 5,9), co oznacza, że obdarza go nieskończoną miłością, podczas gdy Izrael odpowiada często niewiernością, tak łatwo oddając się pogańskim kultom. Słowa mówiące o karze za grzechy niewierności, która dosięga „nawet trzecie i czwarte pokolenie”, opisują sytuację rodziny wielopokoleniowej, która mieszkając razem, zgodnie z ówczesnym przekonaniem, ponosi współodpowiedzialność za zło dokonywane przez poszczególnych członków familijnej wspólnoty. Jednakże ta sama Księga Powtórzonego Prawa zawiera już naukę o indywidualnej odpowiedzialności: „Ojcowie nie poniosą śmierci za winy swoich dzieci ani dzieci za winy swoich ojców. Każdy umrze za swój własny grzech” (Pwt 24,16). Ta ważna problematyka, jaką jest odpowiedzialność indywidualna, została podjęta i rozwinięta w pismach prorockich, a zwłaszcza w Księdze Ezechiela (Ez 18). Zauważmy jednak, że Księga Powtórzonego Prawa przestrzegając przed karą, konsekwencją niewiernej postawy wobec Boga, zwraca uwagę czytelnika przede wszystkim na ogrom miłosierdzia Bożego, które przekracza wszelkie wyobrażenie, bo obejmuje „każdego”, mamy więc wyraźne nawiązanie do wspomnianej indywidualnej odpowiedzialności, kto miłuje Boga i przestrzega Jego przykazań, aż do „tysięcznego pokolenia” (Pwt 5,10). Ostatni nakaz, jaki odnosi się do Boga w tej części Dekalogu, dotyczy Bożego imienia, którym nie wolno posługiwać się w pustych i pozbawionych sensu zachowaniach, a zwłaszcza w magicznych formułach, zmierzających do wyrządzenia krzywdy człowiekowi (Pwt 5,11).