Druga mowa Mojżesza do Izraela

W drugiej sekcji Dekalogu, stanowiącej centralną część tego dokumentu w formule zachowanej w Księdze Powtórzonego Prawa, znajduje się przykazanie dotyczące świętowania szabatu: „Przestrzegaj dnia szabatu, aby należycie go świętować, bo tak ci nakazał PAN, twój Bóg. Przez sześć dni będziesz wykonywał wszystkie swoje prace, lecz siódmy dzień jest szabatem dla PANA, twego Boga. W tym dniu nie podejmiesz żadnej pracy – ani ty, ani twój syn, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służąca, ani twój wół, ani twój osioł, ani żadne z twoich zwierząt, ani cudzoziemiec, który mieszka w twoim domu. Niech odpocznie twój sługa i twoja służąca, tak jak ty. Pamiętaj, że byłeś niewolnikiem w ziemi egipskiej i wyprowadził cię stamtąd PAN, twój Bóg, mocną ręką i wzniesionym ramieniem. Dlatego PAN, twój Bóg, nakazał ci zachowywać dzień szabatu” (Pwt 5,12-15). Nakaz przestrzegania szabatu, przekazany w Księdze Wyjścia, jako czwarte przykazanie Dekalogu (Wj 20,8-11), uzasadniono odwołaniem się do biblijnego obrazu opowiadającego o stwórczym dziele Boga, który odpoczął siódmego dnia po stworzeniu świata (Wj 20,11; Rdz 2,2-3). W Księdze Powtórzonego Prawa przykazanie świętowania szabatu, znajdujące się w samym centrum Dekalogu, wsparto argumentem pochodzącym z historii zbawienia, jakim był Exodus, czyli wyjście Izraela z egipskiego domu niewoli (Pwt 5,15). Zmuszani przez faraona do niewolniczej pracy Izraelici zostali wyzwoleni z wszelkiego ucisku przez Boga, który wzywa ich po tym smutnym doświadczeniu do odpoczynku i świętowania szabatu, a więc czasu doświadczania Bożej życiodajnej bliskości. Radość tego wyjątkowego dnia mieli dzielić ze społecznością narodu wybranego mieszkający i posługujący w hebrajskich domach cudzoziemcy, a nawet pracujące zwierzęta (Pwt 5,14). W ten sposób biblijny autor podkreślił obowiązek nieustannej troski o ubogich i wszystkich znajdujących się w trudnej ekonomicznie sytuacji (Pwt 24,17). Rabini nauczając o przestrzeganiu szabatu zwracają uwagę, że w wersji tego dokumentu przekazanego w Księdze Wyjścia jest mowa nie o „przestrzeganiu” szabatu (Pwt 5,12), ale, by „pamiętać” o tym dniu (Wj 20,8), gdyż dla tego, kto kocha Boga wyjątkowy czas szabatowego odpoczynku nie musi być motywowany w formie kategorycznego nakazu, ponieważ człowiek prawdziwie kochający Stwórcę nie chce naruszać w żaden sposób tego, co służy radości czerpanej z Bożej bliskości.