Trzecia mowa Mojżesza do Izraela

Końcowy fragment trzeciej mowy pożegnalnej Mojżesza ponownie zbiera elementy konstytutywne dla tematyki przymierza, jakie Bóg zawarł z wybranym narodem (Pwt 30,15-20). W tym krótkim tekście pojawiają się elementy charakterystyczne dla przekazu całej Księgi Powtórzonego Prawa, takie jak: przykazania, błogosławieństwo i przekleństwo, świadectwo, a także wezwanie do posłuszeństwa Bogu, by obietnice dane przez Niego patriarchom, mogły zostać wypełnione. Całość otwiera werset zawierający myśl o dwóch drogach: „Spójrz! Kładę dziś przed tobą życie i szczęście, śmierć i nieszczęście” (Pwt 30,15). Bóg stworzył człowieka jako istotę wolną, która może wybierać między życiem i śmiercią, jednak szczęście zapewnia mu tylko trwanie w przyjaźni z Bogiem: „Daję ci dziś polecenie, abyś kochał PANA, twojego Boga, chodził drogami wskazanymi przez Niego, zachowywał Jego przykazania, ustawy i przepisy, a wtedy będziesz żył i mnożył się, a PAN, twój Bóg, będzie ci błogosławił w kraju, który idziesz wziąć w posiadanie” (Pwt 30,16). Przytoczony tekst podkreśla, że wybór życia oznacza zdecydowane powierzenie się Bogu, co wyraża się w posłuszeństwie Jego przykazaniom. Biblijny prawodawca wyraźnie pokazuje, że jedna droga prowadzi do pełni życia, natomiast druga wiedzie do zagłady. Ponieważ nie ma stanów pośrednich między dobrem i złem, życiem i śmiercią, to ostrzeżenie przed uleganiem pokusie idolatrii, która przeszkadza człowiekowi w dążeniu do Boga, czyli w osiągnięciu celu istnienia, musi mocno wybrzmieć: „Ale jeżeli twoje serce się odmieni, nie będziesz posłuszny i dasz się zwieść, aby oddawać cześć innym bogom i im służyć, to oświadczam wam dzisiaj: na pewno zginiecie i niedługo pozostaniecie w kraju, który po przejściu Jordanu weźmiecie w posiadanie” (Pwt 30,17-18). Trzecia część pożegnalnej mowy Mojżesza do Izraela kończy się gorącym apelem, który, jak utrzymuje judaistyczna tradycja, do pewnego stopnia streszcza najważniejsze przesłanie całej Tory (Pięcioksięgu): „Biorę dziś na świadków przeciwko wam niebo i ziemię! Kładę przed wami życie i śmierć, błogosławieństwo i przekleństwo! Wybierz zatem życie, abyś mógł żyć ty i twoje potomstwo. Miłuj PANA, twojego Boga, słuchaj Jego głosu i lgnij do Niego. Od tego bowiem zależy twoje życie (…)” (Pwt 30,19-20). W przytoczonych słowach życie zostało utożsamione z miłowaniem Boga. Tym, co najbardziej zagraża tej postawie, są wszelkie formy bałwochwalstwa, gdzie przedmiotem kultu może stać się wszystko. Każda osoba i rzeczywistość stając między człowiekiem a Bogiem przeszkadza, a często uniemożliwia przyjaźń z Tym, który sprawia, że życie ludzkie jest naprawdę szczęśliwe. W przywołanym powyżej fragmencie Księgi Powtórzonego Prawa relacja Boga i Izraela została dodatkowo opisana przy pomocy terminu „przylgnąć” (hebr. dābaq), który w takim kontekście pojawia się tylko w tym piśmie Pięcioksięgu (Pwt 11,22; 13,4; 30,20). A zatem można powiedzieć, że jedynie wchodzenie w bliskość Boga, a więc lgnięcie do Niego z całych sił, stanowi najlepszą ochronę przed wszelkim bałwochwalstwem, jednocześnie zapewniając człowiekowi szczęśliwe życie.