Jezus Królem. Proces przed Piłatem (J 18,28-19,16)

Janowy opis

Niewątpliwie janowy opis składa się z różnych elementów zaczerpniętych z różnych źródeł, na które ma wskazywać ciągłe wchodzenie i wychodzenie Piłata. Choć można także na owo wychodzenie i wchodzenie Piłata patrzeć jako na janowy zamysł stylistyczny. Cały opis rozpoczyna się obrazem Jezusa, który zostaje wprowadzony do wewnątrz pałacu, kończy zaś informacją o wyprowadzeniu z pałacu na zewnątrz. Informacja o przebywaniu wewnątrz – na – zewnątrz jest dla autora sposobnością by podkreślić i odróżnić dwie rzeczywistości: wewnątrz znajduje się Słowo Prawdy i Życia, na zewnątrz wrzask kłamstwa i śmierci koordynowany przez przywódców religijnych. Piłat zaś, jak i czytelnik, śledzący losy Jezusa, i przemieszczający się między tymi dwoma światami wezwany jest do opowiedzenia się za jedną ze stron. Jezusem – bądź też niegodziwym tłumem i prześladowcami. Piłat ulega – ustępuje przed tłumem. On pragnie utrzymać władzę. Chce być kimś.

Niewątpliwie jednak całość przekazu janowego pokazuje dwie tradycje – pierwotny opis pochodzący z tradycji Janowej (J 18,28-38; 19,6-16) oraz późniejszy dodatek, który wydaje się pochodzić z tradycji synoptycznej (J 18,39 – 19,5). Być może te dwa źródła zostały złączone w czasie redakcji Ewangelii. Niewątpliwie jednak całe opowiadanie koncentruje się wokół osoby Chrystusa. Oto bowiem Jezus, który był przesłuchiwany przez sąd rzymski, jest z jednej strony najwyższym Świadkiem Prawdy, zesłanym „z góry”, jest Objawicielem i Zbawcą, z drugiej zaś strony – ubiczowany i cierniem ukoronowany, jest równocześnie odrzucony i poniżony.

Jezus jednak stojący przed Piłatem – nawet w godzinie poniżenia, jest przedstawiony w pełni dostojeństwa jako eschatologiczny Objawiciel i Świadek prawdy. Jest Tym, który przychodzi ze sfery Bożej, aby ludziom zagubionym w tym świecie przynieść posłanie z innego świata – świata prawdy, światła i życia. Żydzi jednak reagują na to świadectwo odrzuceniem i wydaniem Zbawiciela na śmierć krzyżową. Dostojeństwo i chwała Jezusa kończą się jednak nie na poniżeniu, lecz na wywyższeniu i powrocie do Ojca.

Całość opisu pokazuje na zagubienie Piłata. Z jednej strony jest On naciskany przez Żydów, z drugiej strony widzi Jezusa. Jezus zaś ukazuje Piłatowi prawdę i swoją godność. Piłat zakłopotany tym świadectwem nie daje się jednak przekonać. Wybiera swoją wygodę. Namiestnik poddaje się manipulacji Żydów, którzy w końcu uzyskują to, do czego od samego początku zmierzali. Powtarzane wchodzenie i wychodzenie Piłata wskazuje na jego ustawiczne wahanie. W końcu jednak przychyla się żądań Żydów. Zamiast sądzić, ulega prowokacji.