Pobożność eucharystyczna w Kościele starożytnym
Najważniejszym momentem życia chrześcijańskiego było sprawowanie Eucharystii.
Bibliografia:
- Pokarm nieśmiertelności. Eucharystia w życiu pierwszych chrześcijan, W. Myszor, E. Stanula (red.), Katowice 1987.
- S. Longosz, Cześć Eucharystii w starożytności chrześcijańskiej, w: Jezus Eucharystyczny, M. Rusecki, M. Cisło (red.), Lublin 1997, 61-80.
- H. Pietras, Dzień święty, Kraków 1992.
- J. Słomka, Praktyka eucharystyczna w starożytności. Wybrane świadectwa, w: Eucharystia w życiu Kościoła, A. Żądło (red.), Katowice 2005,84-100.
- A.Żurek, Wczesnochrześcijańska pobożność eucharystyczna, „Currenda” 155(2005), nr 3,331- 339.
- A. Żurek, Codzienna Komunia święta w starożytności chrześcijańskiej. Aspekt duszpasterski i teologiczny, „Vox Patrum” 28(2008), t. 52,1381-1395.
[1] Były to tzw. „martyriony”.
[2] Justyn, Apologia, 1,67,3, tłum. L. Misiarczyk, Warszawa 2012,88.
[3] Zamieszcza ją Tradycja Apostolska.
[4] Por. św. Augustyn, O państwie Bożym, 2,28, tłum. W. Kornatowski, Warszawa1977,172.
[5] Por. św. Augustyn, Objaśnienia do Psalmów, 140,18.
[6] Por. św. Augustyn, Wyznania,9,6.14.
[7] Por. Ambroży, De virginitate 3,3.11.
[8] W Hipponie wierni żywo reagowali, zwłaszcza okrzykami, na niektóre słowa i sytuacje, por. Augustyn, Sermo 24,5; 335/A,2; 323,4; Enar. in Ps. 141,8; In Io. ev. 3,21. Słuchacze najczęściej wyrażali w ten sposób swoją aprobatę dla słów kaznodziei, czasem emocje, ale i żądania.
[9] Tak pisał św. Justyn, później jeszcze zaczęto przypominać Zstąpienie Ducha Świętego.
[10] Szerzej zob. H. Pietras, Dzień święty, 126-127.
[11] Maksym z Turynu, Sermo 93, PL 57,720, tłu. własne.
[12]Akta męczeństwa świętych Saturnina, Datiwa i wielu innych 12, tłum. H. Pietras.
[13] Por. synod w Elwirze, kanon 21.
[14] Augustyn, Ep. 54,2.2, NBA 21,438.
[15] Por. Didaché,
[16] Szerzej zob. A. Żurek, „Mysterium passionis – corpus et sanguis Christi – communio”. Eucharystia sakramentem wtajemniczenia chrześcijańskiego w Kościele łacińskim czwartego i piątego wieku, Katowice 2012,311-313.
[17] Por. św. Cyryl Jerozolimski, Katechezy, 23,21-22.
[18] Por. Synod w Elwirze, kanon 32.
[19] Por. Augustyn, Listy 151,9.
[20] Por. Tradycja Apostolska 36-38.
[21] Por. Historia mnichów w Egipcie 13,3-4.
[22] Św. Augustyn, Opus imperfectum contra Iulianum 3,162, tłum. własne.
[23] S. Longosz, Cześć Eucharystii w starożytności chrześcijańskiej, 68.
